Trójkąt trzech Cesarzy - to na śląsku spotykały się trzy wielkie mocarstwa!

Żeby dokładnie zrozumieć o co chodzi i skąd się wzięła nazwa tego miejsca, musimy cofnąć się do 1873 roku, kiedy to cesarz Austro-Węgier Franciszek Józef I, cesarz Niemiec Wilhelm II oraz car Rosji Aleksander II, zawarli tzw. Związek Trzech Cesarzy. Gdzie znajduje się to historyczne miejsce? Położone jest on u zbiegu rzek Białej i Czarnej Przemszy, z połączenia których powstaje Przemsza. Na przełomie XIX i XX wieku było to miejsce znane w całej niemal Europie

Początki formowania się styku trzech wielkich europejskich cesarstw – Prus, Rosji i Austrii – związane są z zajęciem Górnego Śląska przez Cesarstwo Niemieckie w 1742 roku. Rzeka Czarna Przemsza stała się wtedy granicą rozdzielającą terytorium Prus i Księstwa Siewierskiego. Od 1790 roku, po włączeniu Księstwa do Polski, rzeka ta oddzieliła Prusy od obszaru Rzeczypospolitej.

Polityczna funkcja Czarnej Przemszy utrzymała się jednak tylko do konwencji dotyczącej trzeciego rozbioru Polski w 1795 r., rezultatem której było przejęcie obszaru byłego Księstwa Siewierskiego przez Prusy wraz z przeniesieniem granicy państwowej daleko poza dolinę rzeki. Taki układ granic przetrwał aż do traktatu pokojowego w Tylży w 1807 roku.

Na mocy przymierza z inicjatywy Napoleona I z ziem II i III zaboru pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie, które tuż po Kongresie Wiedeńskim zostało wcielone do Rosji. Porozumienie zawarte pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią w 1815 roku, przyniosło zupełnie nowy podział Europy, w wyniku którego utworzono Wolne Miasto Kraków oraz Królestwo Polskie połączone unią personalną z Rosją.

Trójkąt Trzech Cesarzy miał znaczenie polityczne, gospodarcze i turystyczne. To ostatnie powodowało, że w latach 1880-1914 przyjeżdżały tu tysiące turystów, głównie z Górnego Śląska i Niemiec. W miejscu, w którym stykały się granice Trzech Cesarstw zagwarantowano im liczne atrakcje: wejście na wieżę widokową, rejs stateczkami parowymi i barkami wzdłuż Przemsz, spacery wzdłuż promenady z restauracjami i występami orkiestr, chórów, czy teatrów.

Nazwa dla trójstyku granic trzech potężnych państw Drei Kaiser Ecke, oznacza Kąt Trzech Cesarzy, została ona jednak błędnie przetłumaczona na Trójkąt Trzech Cesarzy i niezmiennie przetrwała do dnia dzisiejszego. Po zakończeniu wojny prusko-francuskiej doszło do zjednoczenia Niemiec i powstania Rzeszy Niemieckiej, której cesarzem został Wilhelm I Hohenzollern. Przełomowe znaczenie dla rozwoju nazwy „trójstyku” miał 1873 roku. Doszło wtedy doszło do zawarcia porozumienia między Franciszkiem Franciszkiem Józefem I, Aleksandrem II i Wilhelmem I, zwanego Związkiem Trzech Cesarzy.

W 1846 roku, miejsce uzyskało połącznie kolejowe z Wrocławiem, a rok później ze Szczakową, które umożliwiło dojazd na teren Cesarstwa Rosyjskiego przez stację graniczną Granica. Tym samym Mysłowice ukształtowały się jako ważny międzynarodowy węzeł kolejowy łączący Rosję, Austrię i Prusy. Ranga Mysłowic wzrosła do zasięgu międzynarodowego, powstał szereg zabudowań związanych z ruchem granicznym i kolejowym, takich jak:

• stacja emigracyjna,
• komora celna,
• urząd celny,
• lokomotywownia,
• dworzec osobowy i towarowy

Usytuowanie Trójkąta Trzech Cesarzy na styku trzech zróżnicowanych pod względem gospodarczym państw, nadawało temu miejscu specyficzny, mistyczny charakter. Tym samym Trójkąt stał się znany na całą Europę i był miejscem wycieczek turystycznych. Rozwój turystyki w tym regionie był możliwy dzięki otwarciu wspomnianej linii kolejowej Wrocław – Mysłowice, dzięki której miasto posiadało połączenia komunikacyjne z Europą Zachodnią.

Szacuje się, że tygodniowo Trójkąt Trzech Cesarzy odwiedzało od 3 do 8 tys. turystów. Przyjezdni mogli podziwiać trzy różne kultury oraz różnorodne budynki, takie jak szkoły wyższe, synagogi, kościoły ewangelicko-augsburskiego, ratusz i Cesarski Urząd Pocztowy. W Mysłowicach dobrze rozwijała się również gastronomia oraz usługi hotelarskie, z których korzystali turyści i handlarze z odległych miejscowości.

Rozpoczynały się one najczęściej przed mysłowickim dworcem kolejowym, skąd pieszo lub dorożkami, jak również wycieczkowym omnibusem, wyruszali turyści. Pierwszym obiektem, który mogli zobaczyć, była stacja emigracyjna zlokalizowana w sąsiedztwie dworca kolejowego. Następnie podążano aleją, zwaną Promenadą, aż do restauracji Drei-Kaiserreich-Ecke, która posiadała salę taneczną, ogród i staw. Dalszy etap wędrówki obejmował Wieżę Bismarcka, której wysokość osiągała 20 m, z której szczytu widoczna była panorama Trójkąta Trzech Cesarzy. Nieco dalej znajdowała się kładka.

W okolicach kładki stacjonowały niewielkie statki parowe oraz barki, jak również łodzie wycieczkowe kursujące do Brzezinki, Wysokiego Brzegu i Dziećkowic. Osoby należące do wyższych klas społecznych mogły wykupić kosztowniejsze rejsy do Krakowa.

Na polecenie wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego w 1937 roku wieża Bismarcka została zbudzona. Cały czas kwitł przemyt wykorzystujący, różnice cen w poszczególnych państwach. Po zakończeniu II wojny światowej miejsce to popadło w zapomnienie. Dopiero po 1 maja 2004r, tj. dniu wejścia polski do Unii Europejskiej został uporządkowany teren od strony Sosnowca. 2 maja 2004 roku, w dzień po wejściu Polski do Unii Europejskiej, spotkali się tu prezydenci trzech sąsiedzkich miast i by w miejscu, w którym spotykały się kiedyś wielkie mocarstwa postawić tablicę z napisem:

„W miejscu, w którym niegdyś stykały się granice trzech zaborów, dzisiaj świętujemy wstąpienie Polski do Unii Europejskiej i jesteśmy dumni, że wspólnie budujemy Europę bez granic”.

W 2007 roku, przed listopadowym Świętem Niepodległości, odsłonięto „Obelisk pamięci o dawnym podziale Europy i jej zjednoczeniu”.