Gwara kujawska to swoista mieszanka regionalizmów oraz słów pochodzących z języka niemieckiego i rosyjskiego. Rusycyzmy szerzej spotkamy na terenie Kujaw wschodnich. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 gwara kujawska okrzepła, a dotąd używane słowa i zwroty utrwaliły się i mimo upływu lat stosowane są przez mieszkańców tej części Polski.
Zobacz wideo z cyklu "Najzabawniejsze Kroniki Filmowe PRL: Propaganda PRL
W naszym artykule zebraliśmy charakterystyczne słowa i zwroty, używane przez mieszkańców Kujaw po rozbiorze Polski. Gwara kujawska w swojej pierwotnej formie przestała istnieć przed około stu laty z okładem. Językoznawcy zauważają duże podobieństwo pomiędzy gwarą kujawską a poznańską (wielkopolską). Nic dziwnego, te rejony przez lata przenikały się wzajemnie, Kujawy znajdowały się pod wpływem Wielkopolski, historycznie wykształciły się również związki gospodarcze i kulturalne, co rzutowało na używany na tych terytoriach język.
Zobacz słowa, których używano i używa się do tej pory na Kujawach. Wiele z nich to germanizmy, które znane są także z innych regionów, ale są perełki, które znają tylko mieszkańcy Kujaw.
Unikalne słowa gwary kujawskiej znajdziesz w galerii artykułu. Wiesz, co oznaczają?
Oto słowniczek gwary kujawskiej. Lista poniżej, a najbardziej ciekawe słowa gwary kujawskiej znajdziesz w galerii artykułu:
Gwara kujawska - zobacz, co oznaczają. Znasz te słowa? Zebraliśmy je w formie listy - więcej unikalnych słów gwary kujawskiej znajdziesz w galerii artykułu
- ajuści - a jakże, jeszcze czego
- babok - strach na wróble, straszydło
- bebechy - trzewia, wnętrzności lub pościel
- bebzun - duży brzuch
- berbelucha - mętna ciecz, brudna woda
- bibulić - pisać
- bożo krówka - biedronka
- brynda, bryndka - denaturat
- badejki - kąpielówki
- blubrać - ględzić, narzekać
- bryle - okulary
- chachmyncić - kłamać, gmatwać, oszukiwać
- ciengiem, cingim - ciągle, wciąż
- ej - słuchaj
- fanga - cios
- fujty - nogi
- fujera - ognisko
- gable - widły do ziemniaków, buraków
- gały - oczy
- giglać - łaskotać
- giry - nogi
- gnoty - kości
- haman - mężczyzna silny, dużym niezdarny, nie za bardzo błyskotliwy
- haczka - motyka
- kista - skrzynia
- klofta - gruba, ociężała kobieta
- klamot - kamień
- krzan - chrzan
- kufajka - waciak, ciepła przeszywana kurtka szyta na watolinie
- kupywać - kupować
- kurok, kurak - kogut
- kutwa - skąpiec, złośliwiec
- kuzaj - kuzyn
- licki - lejce, cugle
- lujówka - czapka z daszkiem
- łapawice - rękawice
- mizdrzyć się - przymilać się
- mni - mniej
Więcej unikalnych słów gwary kujawskiej znajdziesz w galerii artykułu. Wiesz, co oznaczają?
- modrok - chaber, bławatek
- nabierka - chochla, łyżka do zupy
- na chybcika - robić coś byle jak, nie starając się
- nyny - spać
- pazłotko - folia aluminiowa
- po wiela? - po ile?
- pódź sa - chodź tu
- peja - wesz, pchła
- rejwach - zamieszanie,zgiełk
- rzaga - piła do cięcia drewna
- rzeszoto - sito
- rzoga - piła, piłka
- ryczka - stołek, małe krzesełko
- rzympolić - nieumiejętnie grać na instrumencie
- rajzować - podróżować
- repeta - dokładka
- sicha - włosy, sierść
- sklep - piwnica (od sklepienia)
- strugać kartofle - obierać ziemniaki
- szablok - fasola
- szabrować - kraść
- szkita - noga
- szkloki - landrynki, twarde cukierki
- szudrać - drapać
- szukać się - bawić się w chowanego
- sirminga - niepozorny mężczyzna
- szkieła - policjant
- sznytka - kromka
- ślipia - oczy
- śrubsztok - imadło
- tutka - torebka papierowa
- umorusany - brudny
- waserwaga - poziomica
- wajcha - dźwignia, przekładnia, zwrotnica
- zebuć - zdjąć buty
- ziorko - ziarno
- zydel - taboret
- zynder - łobuz, nierób
- zyzol - zezowaty
Zobacz wideo z cyklu "Najzabawniejsze Kroniki Filmowe PRL: Alkohol
To może Cię zainteresować: Tak mówiono kiedyś w Bydgoszczy:
Artykuł opracowany m.in. w oparciu o słoniczek gwary kujawskiej na http://kronikiinowroclawskie.blogspot.com/