Janusz Zabłocki, „chadek” Wojciecha Jaruzelskiego i Czesława Kiszczaka

Muszę powiedzieć, że ja nie bardzo lubię tę postać. Jest za ambitny, za bardzo nastawiony na politykę, za bardzo... przebiegły po prostu facet - tak o Zabłockim pisał Stefan Kisielewski w „Abecadle”

W swojej karierze politycznej Janusz Zabłocki (1926-2014), współtwórca powojennej namiastki chadecji, podjął kilka decyzji o daleko idących konsekwencjach. W 1955 r. odszedł z PAX-u, 1964 r. został współpracownikiem SB, 1968 r. wraz z innymi posłami koła ZNAK potępił nagonkę antysemicką prowadzoną przez komunistów, w 1982 r. przystąpił do Tymczasowej Rady Krajowej PRON, a w 1986 r. wszedł w skład Rady Konsultacyjnej przy gen. Wojciechu Jaruzelskim. Przez pryzmat tych faktów trzeba patrzeć na jego próbę zbudowania w PRL chadecji.

PAX-owska fronda

Młodość Zabłockiego wyglądała laurkowo: partyzantka podczas okupacji, Szare Szeregi, powojenna konspiracja, tajne harcerstwo, wreszcie studia prawnicze na UJ. Potem przychodzi zainteresowanie polityką, opartą na społecznej nauce Kościoła. Tak o ówczesnej sytuacji pisał sam Zabłocki, w „Dzienniku”: „Następuje w kraju ważne wydarzenie, jakim jest podpisanie 14 kwietnia 1950 r. porozumienia między rządem a Episkopatem Polski, w czym pewną rolę odegrał Bolesław Piasecki. Poczuwając się i dalej do odpowiedzialności za utrzymanie tego porozumienia jako właściwego dla Polski modelu ułożenia stosunków między Kościołem a komunistycznym państwem zwraca się on do szerszego kręgu katolików świeckich z apelem o budowanie »bazy porozumienia«. To sprawia, iż decyduję się wstąpić od jesieni do Zespołu Centralnego środowiska »Dziś i Jutro«. Jednakże w końcu czerwca 1950 r. wybucha niespodziewanie wojna w Korei, która gwałtownie zaostrza sytuację międzynarodową, grożąc przekształceniem się w trzecią wojnę światową”.

Do 1955 r. Zabłocki był działaczem Stowarzyszenia PAX, które opuścił wraz z Tadeuszem Mazowieckim w ramach tzw. frondy. „Okres po odejściu z »Pax« należał do najtrudniejszych w moim życiu. Podobnie dla moich kolegów. Utraciliśmy wszyscy pracę, a przy obowiązującej wówczas w PRL zależności każdorazowego zatrudnienia od zgody czynników politycznych uzyskanie nowej pracy przez długi czas nie było możliwe. Stawiało to każdego z nas - zwłaszcza tych, którzy mieli na utrzymaniu rodziny - w położeniu krytycznym. Co do mnie - uniemożliwiano mi zatrudnienie gdziekolwiek aż do 1 czerwca 1956 r.”.

Przez chwilę politykował w tzw. Klubie Okrągłego Stołu i z jego upoważnienia - jak pisał - „w imieniu zrzeszonych w nim ponad dwustu klubów inteligencji, w dniach obradującego w październiku 1956 r. VIII Plenum KC PZPR, przyszło mi wyrazić na wielkim wiecu na Politechnice Warszawskiej nasze poparcie dla nowego kierownictwa partii z Władysławem Gomułką i dla jego programu odnowy życia w Polsce”.

Współzakładał także miesięcznik „Więź” i od roku 1961 był zastępcą jej redaktora naczelnego. Jako korespondent „Więzi” Zabłocki miał możliwość obserwowania z bliska prac Soboru Watykańskiego II w latach 1963-1965. Owocem była książka o uchwalonej na soborze konstytucji pastoralnej „Gaudium et Spes”.

Na sejmowych korytarzach

Dokumenty dowodzą, że Janusz Zabłocki pełnił funkcję posła na Sejm PRL przez IV, V, VI, VII i VIII kadencję. Został posłem w miejsce Stefana Kisielewskiego. Tak skomentował to wydarzenie w „Dzienniku”: „Zespół »Więzi« i Zarząd KIK w Warszawie (każdy większością głosów) wysuwają jako kandydata w wyborach do Sejmu IV kadencji mnie. Wybrany posłem z okręgu częstochowskiego w czerwcu 1965 r. wchodzę w skład pięcioosobowego Koła Poselskiego »Znak« pod przewodnictwem Stanisława Stommy. Pracuję w sejmowych komisjach Budownictwa i Gospodarki Komunalnej oraz Przemysłu Lekkiego, Rzemiosła i Spółdzielczości Pracy. Moje pierwsze przemówienie na plenum Sejmu ma miejsce 13 grudnia 1965 r.”.

Nim to się stało, w życiu i karierze posła Zabłockiego pojawia się Służba Bezpieczeństwa. Otóż według zachowanej dokumentacji SB latem 1964 r. został pozyskany do współpracy z Wydziałem II Departamentem IV MSW na „podstawie dobrowolności i lojalności”. Jak pisze Sławomir Cenckiewicz w analizie „»Endekoesbecja«. Dezintegracja Polskiego Związku Katolicko-Społecznego w latach 1982-1986”, w latach 1964-1965 Janusz Zabłocki odbył 25 spotkań z oficerem prowadzącym w „restauracjach i kawiarniach”. Przekazywane informacje SB kwalifikowała jako „interesujące”, choć jednocześnie podkreślano, że wymaga on kontroli innych TW. „Ze względu na braki w dokumentacji (pozostał jedynie mikrofilm będący wyborem dokumentów) trudno dziś określić zarówno kategorię współpracy Zabłockiego z SB w latach sześćdziesiątych (kontakt operacyjny czy tajny współpracownik), jak i jej zakres oraz jakość. W teczce Zabłockiego zachował się zaledwie jeden dokument mogący świadczyć o jego czynnej współpracy z SB w tym czasie. Jest nim raport zastępcy dyrektora Departamentu IV MSW płk. Zenona Gorońskiego z września 1969 r. informujący wiceministra spraw wewnętrznych Bogusława Stachurę o tym, że kontakt operacyjny »Zachariasz« wykona zadania podczas pobytu na synodzie biskupów w Rzymie” - pisze Cenckiewicz.