Mężczyźni w edukacji. Jak wyglądały życia reformatorów oświaty?

Jan Amos Komeński (Komeniusz)

Komeniusz żył w XVII wieku. Był wybitnym reformatorem i myślicielem protestanckim. Całe swoje życie poświęcił działalności wychowawczej i pedagogicznej. Już około czterysta lat temu mówił o potrzebie stworzenia jednolitego systemu powszechnego nauczania, nauki w języku ojczystym, a także objęciem nauczania wszystkich osób, niezależnie od ich płci, majętności czy stanu. Jego poglądy były uważane wówczas za bardzo postępowe.

Jan Komeński z uwagi na przekonania religijne zmuszony był do tego, by zbiec z Czech do Polski. Tam osiadł u Rafała Leszczyńskiego. Został profesorem w gimnazjum w Leszcznie. Tworzył podręczniki i poświęcał się działaniu na rzecz oświaty. Szczerze i głęboko angażował się w rozpowszechnianie wiedzy wśród różnych osób. Jego życie najlepiej podsumowuje zdanie, które sam wypowiadał: "Aby wszyscy wiedzieli o wszystkim".

Celestin Freinet

Celestin Freinet to francuski pedagog i twórca "szkoły freinetowskiej". Edukator wielokrotnie podkreślał bezsensowność stosowania w szkołach podręczników. Zaznaczał, że nauka powinna odbywać się w sposób wolny i swobodny i być oparta przede wszystkim na doświadczeniach dzieci. Wielokrotnie mówił też o tym, że uczeń powinien być traktowany poważnie i z szacunkiem.

Swoje słowa bardzo chętnie wcielał w czyn. Znana jest historia, kiedy Freinet zszedł z katedry i usiadł wśród uczniów. Ten drobny czyn nie uszedł uwadze jego uczniów. Jeden z chłopców miał wówczas powiedzieć: "Panie Freinet teraz jest pan małym mistrzem!", na co nauczyciel odpowiedział: "Jestem tylko uczniem, takim jak ty".

Janusz Jędrzejewicz

Janusz Jędrzejewicz to pedagog i polityk z okresu międzywojennego. Jako minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego przeprowadził w 1932 roku reformę szkolnictwa, która od jego nazwiska nazywana jest jędrzejewiczowską. Ustawa ta miała ujednolicać system szkolnictwa i umożliwiać wstęp na uczelnie wyższe także absolwentom techników. Poza tym ustanowiła powszechny obowiązek szkolny w szkole podstawowej.

Poza tym Janusz Jędrzejewicz aktywnie angażował się w walkę o lepszą edukację. Ważne było dla niego mądre wychowywanie młodych pokoleń i angażowanie ich w działalność społeczną. Za jego kadencji utworzono Polską Akademię Literatury.