To prawdziwy biały kruk. Księga warta jest fortunę. To jedyny egzemplarz w Polsce

Andrzej Gurba
Pelplińska Biblia Gutenberga zaprezentowana w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie 17 lutego 2024 r. Zwykle ta cenna księga znajduje się w diecezjalnym archiwum.
Pelplińska Biblia Gutenberga zaprezentowana w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie 17 lutego 2024 r. Zwykle ta cenna księga znajduje się w diecezjalnym archiwum. Andrzej Gurba
Tu unikatowa, niezwykła i bezcenna księga. Biblia Gutenberga jest najstarszą drukowaną książką na świecie. Posiada ją Muzeum Diecezjalne w Pelplinie. Jej wartość materialną szacuje się nawet na 140 mln zł. To więcej, niż zapłacił Bill Gates za manuskrypt Leonarda da Vinci (30,8 mln dolarów). Pelplińską Biblię Gutenberga przebadano na nowo.

Spis treści

Jan Gutenberg wynalazł druk. Biblia była pierwszą drukowaną książką na świecie

Jan Gutenberg wynalazł w XV wieku druk (ruchoma czcionka). To była prawdziwa rewolucja, bo odręczne przepisywanie tylko jednej księgi zajmowało ówczesnym skrybom znaczną część ich życia.

Pierwszą księgą, jaką Jan Gutenberg wydrukował, była Biblia w nakładzie około 180 egzemplarzy, w tym 145 na papierze czerpanym, a 35 na pergaminie. Do naszych czasów przetrwało 47 egzemplarzy tej najcenniejszej drukowanej książki świata - 35 papierowych i 12 pergaminowych. Jeden z najstarszych zachowanych egzemplarzy Biblii Gutenberga znajduje się w Polsce. Przechowywany jest w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. Oryginał jest rzadko publicznie pokazywany.

Zdjęcia oryginalnej Biblii Gutenberga znajdującej się w Pelplinie:

W 2024 r. zakończył się pierwszy etap wielkiego interdyscyplinarnego projektu badawczego i konserwatorskiego poświęconego pelplińskiej biblii prowadzony przez UMK w Toruniu. Jego wyniki przedstawiono w czasie sympozjum, które zorganizowano w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.

Jedyna Biblia Gutenberga w Polsce. Pelpliński egzemplarz jest najlepiej przebadany na świecie

- Pelpliński egzemplarz jest teraz najlepiej przebadaną Biblią Gutenberga na świecie - nie kryje zadowolenia dr hab. Juliusz Raczkowski, profesor UMK w Toruniu, który kieruje projektem "Ratujemy Pelplińską Biblię Gutenberga".

Zobacz także:

To najstarsza polska moneta. Jest bezcennym skarbem. Ma ponad 1000 lat

To najstarsza polska moneta. Jest bezcennym skarbem. Ma ponad 1000 lat

To unikalny skarb. Najstarsza moneta w Polsce. Wybity przez Bolesława Chrobrego srebrny denar z lat 992-997, będący w posiadaniu Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, jest bezcenny. Zachowały się tylko...

Andrzej Gurba
Andrzej Gurba

Biblia Gutenberga jest kompletnym wydaniem Pisma Świętego. Została przygotowana i wydrukowana w latach 1452 - 1455 w Moguncji, gdzie drukarnię miał Jan Gutenberg.

Tylko 17 pełnych dwutomowych egzemplarzy Biblii Gutenberga, w tym w Pelplinie

- Biblia znajdująca się w Pelplinie należy do zaledwie 17 pełnych dwutomowych egzemplarzy. Jest jedyną Biblią Gutenberga w Polsce i jedną z nielicznych na świecie, które przetrwały w oryginalnej integralnej oprawie z XV wieku. To deskowe oprawy z dębiny w ślepo tłoczonym obleczeniu z barwionej pierwotnie na czerwono koziej skóry, z mosiężnymi zapinkami, narożnikami i guzami, które wykonał mistrz Henryk Coster z Lubeki - mówił w czasie sympozjum prof. Juliusz Raczkowski.

Biblia Gutenberga znajdująca się w Pelplinie uważana jest za jedno z najstarszych wydań. Świadczy o tym choćby liczba błędów i poprawek.

Pelplińska Biblia Gutenberga to dwie księgi (dwa tomy) z obustronnie zadrukowanymi kartami w dwóch kolumnach. Całość ma obecnie 640 kart. W pierwszym tomie znajdują się 324 karty, a w tomie drugim 316.

Biblia Gutenberga z Pelplina. Zaginęła jedna karta tekstu Apokalipsy

- Egzemplarz jest niemal kompletny. Nie zachowały się jedynie trzy ostatnie karty drugiego tomu, w tym jedna zadrukowana fragmentem tekstu Apokalipsy św. Jana oraz dwie niezadrukowane - mówiła Karolina Komsta-Sławińska z Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego UMK w Toruniu.

Historia wędrówki pelplińskiej Biblii Gutenberga. To scenariusz na sensacyjny film

Prof. Juliusz Raczkowski w czasie sympozjum przedstawił historię wędrówki pelplińskiej Biblii Gutenberga i jak stwierdził, to gotowy scenariusz na film sensacyjny. Chodzi szczególnie o wojenny i powojenny czas.

W sierpniu 1939 r. biblia została ewakuowana z Pelplina do Warszawy i zdeponowana w skarbcu Banku Gospodarstwa Krajowego. Podczas oblężenia Warszawy, we wrześniu 1939 r. biblię przewieziono do Biblioteki Polskiej w Paryżu. W kwietniu 1940 r. wywieziono ją do siedziby polskiego rządu emigracyjnego w Angers. W czerwcu 1940 trafiła do Londynu. Pod koniec czerwca 1940 r. kufry z biblią i innymi skarbami popłynęły "Batorym" do Kanady. Do początku 1959 r. biblia była zabezpieczona w podziemnym skarbcu w Ottawie. W lutym 1959 r. wróciła do Polski i do Pelplina.

Biblia pelplińska nie doznała nazbyt wielu przekształceń strukturalnych ani zniszczeń. Pelpliński egzemplarz jest zatem dodatkowo wyjątkowy ze względu na to, że dotrwał do naszych czasów w formie niemalże niezmienionej. W Biblii praktycznie nie ma śladów użytkowania, które są charakterystyczne dla ksiąg klasztornych.

To był pierwszy etap badań pelplińskiej Biblii Gutenberga. Teraz zaczął się drugi

Interdyscyplinarny projekt badawczy, konserwatorski i upowszechniający zatytułowany "Ratujemy Pelplińską Biblię Gutenberga", współfinansowany przez Fundację Orlen dla Pomorza, Fundację PKO BP oraz Diecezję Pelplińską (10 procent wkładu własnego) został zrealizowany w 2023 r. jako pierwszy etap szerzej zakrojonego programu naukowo-badawczego i wystawienniczego.
Zaangażowanych w niego było ponad 30 osób. Jednostki wiodące to: Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu oraz Uniwersytet w Hamburgu.

Przeczytaj także:
Tajemnice nad Wisłą. Trzy grody założyli Wikingowie czy Mieszko? Początki Piastów

- Nasze badania nie były inwazyjne, a więc nie pobieraliśmy żadnego materiału. Głównym ich celem było uzyskanie wyników analiz wszystkich składowych elementów opraw i bloków biblii na potrzeby określenia ich stanu zachowania, ale również uzyskanie jak najwięcej danych o technice wykonania i zastosowania materiałów. To były badania m.in. fizykochemiczne, mikrobiologiczne, rentgenowskie, dendrologiczne, mikroskopowe. Przeprowadzone zostały zabiegi konserwatorskie opraw bez ich demontażu - informuje prof. Juliusz Raczkowski.

Drugi etap projektu przewidziany do 2026 roku, to dalsze analizy (także pod kątem początków druku jako takiego), promocja, publikacje.

W jakich krajach znajduje się jeszcze Biblia Gutenberga?

W jakich jeszcze krajach znajduje się Biblia Gutenberga? Najwięcej egzemplarzy przechowują biblioteki w USA (14, w tym 3 pergaminowe). W Niemczech jest 12 egzemplarzy, w Wielkiej Brytanii – 8 (2 na pergaminie), we Francji – 4, po dwa w Watykanie, Hiszpanii i Rosji, po jednym w Austrii, Danii, Portugalii, Belgii, Szwajcarii i Japonii.

Ile kosztuje Biblia Gutenberga?

Biblia Gutenberga jest bezcenna, ale podejmowane są próby szacowania jej wartości. W 1978 roku jedną z kopii sprzedano za 2,2 mln dolarów. Teraz mogłoby to być nawet 35 mln dolarów, a więc około 140 mln zł.

Dodajmy, że w 1994 r. Bill Gates kupił na aukcji za 30,8 mln dolarów "Codex Leicester”. To manuskrypt autorstwa Leonarda da Vinci, zwany wcześniej „Kodeksem Hammera” - od nazwiska pierwszego właściciela. Nigdy za żadną księgę nie zapłacono więcej. Manuskrypt (nie jest zszyty) zawiera 72 strony pism i notatek w postaci uwag i przemyśleń.

Zdjęcia pelplińskiej Biblii Gutenberga:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Najważniejsze wiadomości z kraju i ze świata

Polecane oferty

* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera
Wróć na naszahistoria.pl Nasza Historia