5 z 8
Stanisław Kasznica służył w Wojsku Polskim, sprawując też...
fot. Archiwum IPN

Stanisław Kasznica służył w Wojsku Polskim, sprawując też funkcję ostatniego Komendanta Głównego Narodowych Sił Zbrojnych. Za udział w walce z hitlerowskim wojskiem, w tym obronę Warszawy, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Działał w warunkach głębokiej konspiracji, a funkcję kierowniczą Narodowych Sił Zbrojnych pełnił od sierpnia 1945 roku. W Wielkopolsce i na Pomorzu założył organizację o nazwie Armia Podziemna. Jego opór wobec komunistów został przerwany aresztowaniem w lutym 1947 r. Był poddany bestialskim torturom, a rok później sąd skazał go na czterokrotną karę śmierci. Wskutek wyroku m.in. stracił też prawa publiczne, obywatelskie i honorowe. Kasznica został rozstrzelany 12 maja 1948 r. Jego zwłoki potajemnie i bezimienne wrzucono do zbiorowego dołu. Były okryte mundurem Wehrmachtu.

6 z 8
Józef Światło był wysokim funkcjonariuszem Ministerstwa...
fot. Wikimedia Commons

Józef Światło był wysokim funkcjonariuszem Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, m.in. wicedyrektorem Departamentu X. Miał mocną pozycję w stalinowskim aparacie terroru, bardziej wpływową niż jego bezpośredni przełożeni. Odpowiada za wiele represji i aresztowań działaczy Polski podziemnej, w tym ostatniego dowódcy AK – gen. Leopolda Okulickiego. Pomagał też w organizacji sfałszowanego referendum z czerwca 1946 roku i wyborów do Sejmu w styczniu 1947 r. Miał również przywilej bezpośredniego dzwonienia do Ławrietnija Berii, szefa NKWD.

Pod koniec 1953 r. Józef Światło dostał zadanie od Bolesława Bieruta, polegające na zadbaniu o wyeliminowanie Wandy Brońskiej, dziennikarki Radia Wolna Europa opisującej m.in. system funkcjonowania sowieckich Gułagów. W tym celu udał się do Berlina Wschodniego, skąd postanowił jednak uciec do zachodniej części miasta. Twierdził, że zrobił to, bo obawiał się czystek po aresztowaniu Ławrietnija Berii w Związku Radzieckim a także wzrastających nastrojów antysemickich w szeregach komunistycznej partii. Zgłosił się od razu do amerykańskich władz. Ale według niektórych historyków Światło już kilka lat wcześniej został zwerbowany przez brytyjski wywiad MI6, miał też współpracować z amerykańskim wywiadem. Przypisuje mu się również udział w operacji Sprinter Factor, wskutek której został aresztowany m.in. Władysław Gomółka.

Józef Światło, dzięki poparciu Jana Nowaka-Jeziorańskiego, występował w wielu audycjach Radia Wolna Europa. Ujawnione przez niego zachodniej opinii publicznej informacje spowodowały prawdziwe trzęsienie ziemi w PRL i przyczyniły się m.in. do likwidacji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

7 z 8
Komunistyczni oprawcy wrzucali ciała patriotów do grobów jak...
fot. Krzysztof Szwagrzyk

Komunistyczni oprawcy wrzucali ciała patriotów do grobów jak popadło. Bez żadnego szacunku...

Przewijaj aby przejść do kolejnej strony galerii.

Zobacz również

W Kartuzach mówili o zbrodni pomorskiej 1939 roku

W Kartuzach mówili o zbrodni pomorskiej 1939 roku

Walczyli o niepodległość Polski. Kim byli uczestnicy bitwy pod Małogoszczem? [FOTO]

Walczyli o niepodległość Polski. Kim byli uczestnicy bitwy pod Małogoszczem? [FOTO]

Polecamy

Niemieckie szkielety na cmentarzu we Wschowie. Miały ślady poważnych obrażeń!

Niemieckie szkielety na cmentarzu we Wschowie. Miały ślady poważnych obrażeń!

Brzozowe krzyże ułanów spod Krojant są zniszczone

Brzozowe krzyże ułanów spod Krojant są zniszczone

W Kartuzach mówili o zbrodni pomorskiej 1939 roku

W Kartuzach mówili o zbrodni pomorskiej 1939 roku