Drewniany dworek z XVIII wieku wciąż zachwyca! Został przeniesiony do Gniezna z Kutna [ZDJĘCIA]

Pierwsze wzmianki o Miłonicach pochodzą z XIII w. Od XV do XVIII w. Miłonice należały do rodziny Miłońskich. Najbardziej znanymi jej przedstawicielami byli: Piotr – podstoli łęczycki, Mikołaj – podczaszy i stolnik łęczycki, Władysław – podstoli i cześnik łęczycki, Jan – kanclerz kapituły gnieźnieńskiej i Władysław – arcybiskup. Pod koniec XVIII w. majątek należał do Jana Brochockiego, a potem do jego syna Antoniego. W 1805 r. majątek w Miłonicach i Wymysłowie Antoni Brochocki sprzedał Józefowi Bagniewskiemu z zastrzeżeniem dożywotniej opieki nad Domicelą Cińskich Brochocką, wdową po Janie. Antoni zmarł w 1826 r. zostawiając żonę Monikę z Niemierów i dwie córki: Konstancję Walewską i Juliannę Bielecką.

W testamencie majątek trwały podzielił między dwie córki, a ruchomy zapisał żonie. Chciał aby majątek wydzierżawiono, a dochody z niego przeznaczono na edukację córek. Miłonice zakupił mąż Konstancji, Michał Walewski. Mieli dwóch synów: Cypriana i Władysława. W 1853 r. zmarła Konstancja. Po ojcu majątek odziedziczył Władysław. Wspierał on liczne akcje charytatywne. Sfinansował rozpoczęcie prac nad opracowaniem Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych ziem słowiańskich, należał do jego komitetu redakcyjnego, był autorem wielu haseł dotyczących Kutna i powiatu. Odnosił duże sukcesy w rolnictwie – w Miłonicach stworzył wzorcowe gospodarstwo. Zmarł bezdzietnie w 1890 r. w Warszawie, a majątek zapisał stryjecznemu bratu Stanisławowi.

Po śmierci Stanisława majątek przejęły jego dzieci: Bogumił Jerzy Adam, Jadwiga i Jerzy Starzyński. Rodzeństwo nie radziło sobie z gospodarowaniem, dlatego w 1903 r. Miłonice zostały wystawione na sprzedaż działową. Kupiła je Jadwiga Walewska, żona Franciszka Kochanowskiego. W latach 1916-1918 współwłaścicielem majątku był Józef Szwarzenger. W 1918 r. Miłonice zakupił Stanisław Szypowski, który w 1928 r. sprzedał je Cecylii Wandzie Elżbiecie z Grabowskich Koneckiej. Do Koneckich majątek należał do 1939 r. Po 1945 r. majątek rozparcelowano. Dwór przeszedł na własność Urzędu Gminy Krośniewice. Zamieniono go na mieszkania lokatorskie i siedzibę Gromadzkiej Biblioteki Publicznej. W 2010 r. gmina sprzedała park z dworem osobie prywatnej z powiatu kutnowskiego. Dopiero nowy właściciel sprzedał go miłośnikowi z Wielkopolski. Został on rozebrany i przeniesiony do Gniezna na ulicę Zamiejską.

Dworek jest własnością osoby prywatnej. Tablice, które umieszczone są na budynku wynikają z umowy zawartej między właścicielem a Ministerstwem Kultury. W chwili obecnej teren, na którym znajduje się dworek, jest placem budowy, zatem ze względów bezpieczeństwa, ograniczona jest możliwość poruszania się wokół budynku. Niezależnie od tego, należy pamiętać, że dalsze zwiedzanie budynku, stanowiącego własność prywatną, będzie możliwe tylko wówczas, gdy nie będzie to naruszać prywatności właściciela. W kolejnym etapie prac, jakie będą prowadzone przy dworku, planuje się wykonać prace konstrukcyjno-naprawcze, przygotowujące ściany zrębowe pod tynki gliniane, które niegdyś pokrywały ściany oraz dokonać konserwacji z restauracją ganku.

Barokowy dwór w Miłonicach wybudowano ok. 1750-1760. Był to budynek o konstrukcji zrębowej, prawdopodobnie w dwudziestoleciu międzywojennym oszalowany deskami, na podmurówce z kamienia i cegły. Był parterowy z piętrowymi facjatkami, na planie prostokąta. Pokrywał go mansardowy, czterospadowy dach o wysokich i giętkich połaciach. Dach kryty był gontem, w czasie II wojny światowej zamieniono go na blachę. Przed wejściem znajdował się ganek z gładkim tympanonem, a nad nim podobnie zwieńczona facjata, po jej obu stronach były lukarny. Tak samo dwór wyglądał od strony ogrodowej. Od zachodu przed II wojną dostawiono murowaną dobudówkę, w której mieściła się kuchnia. Układ wnętrz był dwutraktowy z sienią i gabinetem na osi. Pomieszczenia w skrzydłach dworu miały układ trzytraktowy. Dwór otaczały resztki parku krajobrazowego.

Źródła:
Andrzejewski W., Szlachecki dwór w Miłonicach (w:) „Dziennik Łódzki - Wiadomości Dnia”, 2001, nr 58, dod. "Tydzień Kutnowsko-Łęczycki", s.8.
Grąbczewska D., Dwór w Miłonicach (w:) „Wiadomości Dnia”, 1999, nr 100, s.8.
KS, Z Krośniewic do Gniezna (w:) „Gazeta Lokalna Kutna i Regionu” z 28 lipca 2011, nr 116.
Lesiak H., Szlakiem dworów regionu kutnowskiego, Kutno 2007, s. 216-219.
Lesiak H., Wieś i dwór w powiecie kutnowskim (zarys dziejów w XIX i I połowie XX wieku), część II, Kutno 2003, s. 48-52.
Marchewka D., Od Miłońskich do Walewskich (w:) „Życie Kutna”, 2000, nr 7, s.10-11
Stasiak P., Pałace i dwory gminy Krośniewice (w:) „Kutnowskie Zeszyty Regionalne”, Tom IV, Kutno 2000, s. 143-192.
za lodzkie.dipp.info.pl

Projekty dotyczące prac remontowych dawnego dworu drewnianego Walewskich i Kochanowskich z Miłonic (XVIII w.) otrzymały wsparcie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona zabytków”.
W 2017 r. MKiDN - kwotą 100 tys. zł - dofinansowało następujące prace: położenie papy wierzchniego krycia na dachu, odtworzenie facjatek, kominów i ścian działowych murowanych, renowacja gzymsów w połaci dachowej. W 2018 r. przyznaliśmy dotację w takiej samej wysokości na pokrycie dachu gontem wraz z wykonaniem systemu odprowadzenia wód opadowych z połaci dachu. Obie dotacje zostały prawidłowo rozliczone.

W zeszłorocznej edycji programu „Ochrona zabytków” MKiDN również przyznało dotację w wysokości 100 tys. zł na remont ścian, stropu, dwóch szczytów i ganku (etap III). Wnioskodawcą jest Szymon Fabisiak.

Źródło: gniezno.naszemiasto.pl