W tytoniowych aromatach na Dolnych Młynów

140 lat temu nad dawnym korytem Młynówki Królewskiej w Krakowie zaczęła działać Kaiserlich-Königlich Tabakfabrik, czyli Cesarsko-Królewska Fabryka Tytoniowa.

Jeszcze całkiem niedawno wieczorny spacer ulicą Dolnych Młynów w Krakowie dostarczał palaczom jakże miłych wrażeń. Zwłaszcza jesienią, gdy w powietrzu dominowała wilgoć, można tam było bezpłatnie nawdychać się aromatów jednoznacznie kojarzonych z papierosami. Ten osobliwy konglomerat zapachu tytoniu i butwiejących liści licznych w okolicy topoli był spécialité de la maison tego zakątka przez ponad 100 lat.

Dominujące na Dolnych Młynów wonie uwiecznił Kornel Filipowicz, piszący dawno temu (w książce „Ulica Gołębia”), iż: „Okolica była też przyjemna, ruchliwa; pobliska wytwórnia papierosów, zwana przez krakowian »cygarfabryką« rozsiewała wokół duszny aromat tytoniu i co tydzień, w sobotę, ożywiała okoliczne szynki i sklepiki. W dzień wypłaty, na długo przed otwarciem szerokiej, warownej, podobnej do wrót więzienia, bramy fabryki, wystawały już na chodnikach matki z dziećmi, prostytutki, wierzyciele i handlarze sznurowadeł, lusterek i prezerwatyw, sklepikarze i dziewczęta pragnące pójść do kina, a potem na spacer - wszyscy czekali, aż syrena oznajmi koniec pracy, a z bramy zaczną wychodzić ludzie z pieniędzmi w kieszeniach”.

Wszystko skończyło się w 2002 r., gdy Philip Morris zaprzestał w centrum Krakowa produkcji. Fabryka papierosów opustoszała. Ostatnio jednak do wielkiego gmaszyska, otoczonego wybujałymi topolami, wraca życie za sprawą nieprzemysłowych czynników wprawdzie, ale jakie to ma znaczenie? Najważniejsze, że malownicze zabudowania nie uległy definitywnej zagładzie.

Ciesząc się ze zmian na lepsze (i rewitalizacji nie zadekretowanej przez beneficjentów unijnych funduszy, lecz stającej się faktem w sposób naturalny, spontanicznie, z wiary w sens takich działań) przypomnieć warto, że geneza dawnej Cygar-Fabryki potwierdza słuszność zapominanej doktryny wiecznej powtarzalności zjawisk: zakład powstał, bo już w trzeciej kwarcie XIX stulecia wielkim problemem miasta był niedostatek miejsc pracy. Czyli z powodów, z jakimi mamy do czynienia także i dziś.