W XIX i na początku XX wieku prasa polska natrafiała na liczne utrudnienia w funkcjonowaniu. Spory był też odsetek analfabetów i osób czytających bardzo słabo. Kartki świąteczne stanowiły często wówczas bardzo istotny nośnik kultury. Po powstaniu styczniowym motyw patriotyczny pojawiał się na kartkach świątecznych często jako uzupełnienie religijnego.
Na pocztówkach widzimy klasyczne symbole Polski dla patriotyzmu przełomu XIX i XX wieku: Ojczyzna jako anioł stróż, gołąbek pokoju, orzeł biały, odrodzenie jak narodziny Chrystusa. Bardzo dużo jest również odniesień historycznych - widzimy postaci Władysława Jagiełły i Jadwigi Andegaweńskiej, królów Kazimierza Wielkiego i Władysława Łokietka. Symbolika jest dla dzisiejszego Polaka oczywista i zrozumiała, ale już pierwszy rzut oka wystarczy, by zobaczyć również i odmienności: łatwo jest odróżnić pocztówki sprzed 1918 roku i po. Te z czasów rozbiorowych często zawierają sententencje: "Jeszcze Polska nie zginęła" i są raczej utrzymane w ponurej stylistyce oczekiwania na odrodzenie. Z kolei po 1918 roku partiotyzm stał się bardziej radosny. Dowody tego widzimy na pocztówkach. Współcześnie zapewne pocztówkowy patriotyzm byłby jeszcze inny...
