Wikingowie płyną do Ameryki
DZIEJE ŚWIATA
Oto pewnego letniego dnia 793 r. z morza na wyspę Lindisfarne wyszła śmierć. Ci, którzy napadli i złupili położony na niej klasztor Benedyktynów, byli pierwszymi wikingami. Przez następne dwieście lat siali oni grozę w całej Europie. Ich długie łodzie, a nawet sama nazwa budziły paniczny lęk przed przybyszami z Północy. Jednak mimo reputacji krwiożerczych wojowników mieli wyrafinowaną kulturę - tworzyli urokliwe dzieła sztuki, literaturę o nieprzemijającej sile oddziaływania oraz zaskakująco trwałe państwa.
Między innymi o tym opowiada Philip Parker w tomie „Furia ludzi Północy”. Relacjonuje ich podróże przez Atlantyk do skutych lodem fiordów Grenlandii i Ameryki Północnej, gdzie dotarli przed Kolumbem, oraz na wschód, po bogactwa Bizancjum.
Philip Parker, „Furia ludzi Północy. Dzieje świata wikingów”, wyd. Rebis, Poznań 2016, cena 54,90 zł.
Kiedy kobiety rządziły Wielką Portą
HISTORIA ISLAMU
„Imperium Osmańskie we władzy kobiet” prof. Iwony Kienzler to kontynuacja znakomitej publikacji o Sulejmanie Wspaniałym: losy kobiety, która według historyków uratowała imperium tureckie.
W kulturze islamu i kulturach Wschodu liczyli się przede wszystkim mężczyźni i ten stan rzeczy nie zmienił się po dziś dzień. Tak było także w imperium osmańskim. Jeśli kobiecie udało się zaistnieć na dworze sułtana, to przede wszystkim jako żonie i matce, czasem babce nieletniego władcy, rolą kobiety było dostarczanie przyjemności w łożu i rodzenie dzieci.
Ale nie zawsze tak było, zdarzało się bowiem, że wpływ kobiet na mężczyzn, rządy i kraj był tak wielki, że w pewnym okresie w dziejach imperium można mówić nawet o rządach sułtanek. Rządy kobiet naprawdę zaczęły się już za rządów Sulejmana Wspaniałego. Do historii przeszły szczególnie Roksolana, która przybrała imię Hürren, Safije oraz Anastazja, która przyjęła imię Kösem.
Iwona Kienzler, „Imperium Osmańskie we władzy kobiet. Dzieje Anastazji Kosem”, wyd. Bellona, Warszawa 2016, cena 34,90 zł.
Wspomnienia bohaterów stolicy
POWSTANIE WARSZAWSKIE
Autorka książki „Pod okupacją i w powstaniu” (kontynuacji „Powstańców 44. Bohaterów i świadków”) Małgorzata Czerwińska-Buczek pisze: „W niniejszym zbiorze znajdują się historie zarówno ludzi znanych mi od lat, jak i tych, których poznałam zupełnie niedawno. Każda historia wzbogaciła moje życie i utwierdziła w przekonaniu, że tylko miłość i przyjaźń są bezcenne i nieśmiertelne. Wśród bohaterów znaleźli się tacy, którzy wtedy byli żołnierzami, ale są też cywile i wojenne dzieci. Wszyscy poza jedną osobą w latach okupacji i Powstania związani byli z Warszawą (…). Ci ludzie nie ślubowali: »Przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, i stać na straży jej honoru i o wyzwolenie jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił, aż do ofiary mego życia«, a przecież byli jej wierni, na swój sposób również walczyli, stali na straży honoru i składali ofiarę życia”.
Małgorzata Czerwińska-Buczek, „Pod okupacją i w powstaniu. Wspomnienia konspiracyjne”, Wyd. Bellona, Warszawa 2016, cena 25 zł.
Czego nie wiemy o „Wirze”?
POWSTANIE WARSZAWSKIE
Danuta „Wira” Szlachetko jest jedną ostatnich żyjących uczestniczek powstania. Jako 15-latka walczyła z bronią w ręku, kryła się w piwnicach, przenosiła meldunki, odkopywała i opatrywała rannych. Po klęsce została wywieziona do Niemiec. Po wyzwoleniu wyemigrowała do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczęła nowe życie. W 2015 odwiedziła Polskę, aby przyjąć order Polonia Restituta.
George Szlachetko, Danuta „Wira” Szlachetko, „Wira z Powstania”, wyd. W.A.B., Warszawa 2016, cena 39,90 zł.
Pisma Piłsudskiego dla wszystkich
HISTORIA POLSKI
„Piłsudski do czytania” to wybór tekstów Marszałka obejmujący ponad 30 lat jego życia i działalności politycznej. Od konspiracyjnych odezw, poprzez rozkazy komendanta Legionów, mowy naczelnika państwa, po listy miłosne. Ukazują one Piłsudskiego nie tylko jako posągowego męża stanu, ale też w roli rewolucjonisty lub romantycznego kochanka.
Zdzisław Najder, Roman Kuźniar, „Piłsudski do czytania”, Wyd. Znak, Kraków 2016, cena 39,90 zł.
Londyn w czasach Sherlocka Holmesa
HISTORIA KULTURY
Na przełomie XIX i XX w. Londyn był stolicą największego imperium w dziejach świata. Stał się areną postępu materialnego, intelektualnego i moralnego. Pojawiły się: fotografia i „ruchome obrazki”, „bezkonne powozy” i metro napędzane parą, która „śmierdzi jak oddech krokodyla”. To właśnie w tym okresie pojawiły się reklamy na Piccadilly Circus, na egzotycznych zwierzętach, na ludziach.
Krystyna Kaplan, „Londyn w czasach Sherlocka Holmesa”, wyd. PWN, Warszawa 2016, cena 85 zł.
Barwne życie Wojciecha Kossaka
BIOGRAFIA
Wojciech Kossak, malarz batalista, zdobył popularność, jakiej rzadko doświadczają mistrzowie pędzla. Syn Juliusza Kossaka, ojciec Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Magdaleny Samozwaniec, obracał się wśród arystokracji, uchodził za wzór zawsze wytwornego dżentelmena. Podobał się kobietom, uwielbiał luksus, dobre samochody, polowania, a nawet hazard.
Maja Łozińska, Jan Łoziński, „Wojciech Kossak. Opowieść biograficzna”, wyd. PWN, Warszawa 2016, cena 49 zł.
Kobiety w życiu Witkacego
BIOGRAFIA
Witkacy: wysoki, przystojny, z błyskiem w oku. Nie był monogamistą, nie był wierny, nie obiecywał miłości po grobową deskę. Nie rozumiał słowa „zdrada”. Braterstwo dusz cenił na równi z rozkoszami cielesnymi. Z kolei Jadwiga, jego żona: złotooka, rudowłosa, o zmysłowych ustach. Ich małżeństwo trwało 16 lat, dzieliły ich zwykle setki kilometrów, ale wiedzieli o sobie wszystko.
Małgorzata Czyńska, „Kobiety Witkacego. Metafizyczny harem”, Wyd. Znak, Kraków 2016, cena 44,90 zł.
Jak młodziak został świętym
BIOGRAFIA
Bądźcie jak Frassati - napisał papież Franciszek w orędziu przed Światowymi Dniami Młodzieży. Co, a właściwie kogo miał na myśli? Odwołał się do młodego człowieka, Piera Giorgia Frassatiego, który zmarł w wieku 24 lat, ale przed śmiercią imponował, angażując się w pomoc najuboższym. To dlatego papież dziś stawia go za wzór.
Luciana Frassati, „Pier Giorgio Frassati. Człowiek ośmiu błogosławieństw”, wyd. WAM, Kraków 2016, cena 24,90 zł.
Co czuła matka męczennika
BIOGRAFIA
Ojciec Maksymilian Maria Kolbe zginął tragicznie w obozie koncentracyjnym w Auschwitz. Jego historię zna każdy. Ale skąd się wzięła u niego ta niezwykła odwaga? Kluczem do odpowiedzi na to pytanie jest jego matka. Kim była? Tego dowiadujemy się z jej biografii nakreślonej przez Natalię Budzyńską. Wciągająca lektura.
Natalia Budzyńska, „Matka Męczennika”, wyd. Znak, Kraków 2016, cena 29,90 zł.
Jak Warszawa piękniała po wojnie
FOTOALBUM
Ukazał się kolejny album z serii Foto Retro o Warszawie. Wcześniej oglądaliśmy wybór starych zdjęć z PRL, teraz autorzy po raz pierwszy zapraszają nas na wycieczkę po stolicy, opowieść o tym, jak piękniała. Wstępem książkę opatrzył Jerzy S. Majewski:
„Miasto, zajęte w 1915 r. przez Niemców, zmarniało, zbrzydło, poszarzało. Z szalonej, rozrzutnej, ale też pracowitej metropolii zamieniło się w dziurę”.
„Foto Retro. Warszawa lata 20.”, wyd. Bosz, Olszanica 2016, cena 34,90 zł.
Wszystkie fronty żołnierzy polskich
HISTORIA II WOJNY ŚWIATOWEJ
W zalewie książek o Polakach walczących na frontach II wojny ta wyróżnia się nazwiskami autorów - rzadko się zdarza, by o losach Polaków książkę pisali obcokrajowcy. Mieszkający w Wielkiej Brytanii Mark Johnson wykazuje się dużą wiedzą o polskim wojsku i kreśli ciekawy obraz naszej walki. Czuć w jego słowach szacunek i podziw dla odwagi polskich żołnierzy.
Mark Johnson, Esti Medyńska, „Niepokonani. Wojna Polaków 1939-1945”, wyd. Replika, Zakrzewo 2016, cena 39,90 zł.
Opowieści tych, którzy przeżyli piekło
HISTORIA II WOJNY ŚWIATOWEJ
Co tak naprawdę działo się na Wołyniu? Niby wiemy o tym sporo, ale ciągle trudno ogarnąć nam ogrom dramatu, który się tam rozegrał. Kolejną lukę w murze niewiedzy zapełnia Marek Koprowski, który zebrał wspomnienia osób, które przeszły przez tę rzeź. Ich opowieści mrożą krew w żyłach - ale sprawiają, że o tych wydarzeniach nie zapominamy.
Marek Koprowski, „Wołyń. Wspomnienia ocalałych tom I”, wyd. Replika, Zakrzewo 2016, cena 49,90 zł.
373 dni niewoli w Kambodży
HISTORIA TERRORYZMU
Włoski karabinier o pseudonimie Kasper, agent tajnych służb, spędził 13 miesięcy w kambodżańskim obozie koncentracyjnym w Prey Sar. To było zwieńczenie śledztwa w sprawie banknotów wartości milionów dolarów. „Superdolary” pokazują nieznane karty historii: ukrywanie neofaszystów w Ameryce Łacińskiej, plan eliminacji ludzi Nelsona Mandeli i niejasne związki włoskich służb z CIA.
Agent Kasper, Luigi Carletti, „Superdolary”, wyd. Świat książki, Warszawa 2016, cena 36,90 zł.
Tajemnice Stasi i mroki NRD
BELETRYSTYKA
Jeśli ktoś z państwa nie miał okazji być w Berlinie podzielonym murem na dwie części, to warto sięgnąć po tę książkę. To wprawdzie kryminał, ale świetnie oddający duszny klimat Berlina w czasach NRD. W roku 1975 nie można było zaufać nikomu, donosiciele Stasi byli dosłownie wszędzie. Świat, o jakim szybko udało nam się zapomnieć.
David Young, „Stasi i dziecko”, wyd. Marginesy, Warszawa 2016, cena 37,90 zł.
