Teatr Rapsodyczny był przejawem oporu wobec okupanta. Został utworzony w ramach podziemnego ugrupowania politycznego "Unia". Za przynależność do niego groziła kara śmierci. Do organizacji należeli Krystyna Dębowska (później Ostaszewska), Halina Królikiewicz (Kwiatkowska), Danuta Michałowska, Karol Wojtyła i Mieczysław Kotlarczyk. W teatrze udzielali się także Tadeusz Kwiatkowski i rzeźbiarz Tadeusz Ostaszewski. Podstawy teatru stworzył Mieczysław Kotlarczyk. To on był dyrektorem, ale także reżyserem i aktorem teatru.
Grał w nim sam Karol Wojtyła
Pierwsze przedstawienie teatru "Król-Duch" Juliusza Słowackiego zostało wystawione 1 listopada 1941 roku. Sam teatr od rapsodów "Króla-Ducha" przyjął nazwę. Przez dwa lata wystawiono w nim sześć premier: Beniowskiego, Hymny, Godzina Wyspiańskiego, Pana Tadeusza, Portret artysty, Samuela Zborowskiego J. Słowackiego. Aktorzy występowali w prywatnych mieszkaniach dla specjalnie zapraszanej publiczności, w której znaleźli się m.in. Juliusza Osterwy, Jerzego Turowicza, Juliusza Kydryńskiego.
Swoją działalność teatr wznowił 22 kwietnia 1945 roku, jako amatorski zespół w sali kina "Wolność". Po wojnie starał się zachować swoją niezależność i przez władze był postrzegany jako opozycja wobec polityki kulturalnej. Dyrektorem, kierownikiem artystycznym i literackim, a także reżyserem był Mieczysław Kotlarczyk, scenografem został Tadeusz Ostaszewski, a do zespołu aktorskiego należeli: Barbara Horawianka, Halina Królikiewicz (Kwiatkowska), Danuta Michałowska, Krystyna Ostaszewska, Karol Wojtyła, Mieczysław Voit, Mieczysław Kotlarczyk, Maciej Maciejewski i Antoni Żuliński.
Dyrektor posądzony o klerykalizm
Teatr został uznany za szkolny i otrzymał uprawnienia zawodowe. Od września 1946 roku występował z Teatrem Groteska, a później w gmachu obecnego Teatru Starego (Scena Kameralna przy ul. Starowiślnej). Do grona wykładowców należeli aktorka i reżyserka Danuta Michałowska, reżyser Władysław Józef Dobrowolski, śpiewak operowy Józef Gaczyński, dyrygent i reżyser Kazimierz Meyerhold. Lata 1947-51 były okresem najwybitniejszych osiągnięć teatru. Po upaństwowieniu uczestniczył w Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich.
Teatr został zlikwidowany 28 lutego 1953 roku, a w jego miejsce powstał Teatr Poezji. Aktorzy postanowili jednak wznowić swoją działalność cztery lata później inscenizacją "Króla-Ducha".. W 1961 roku teatr dostał nagrodę PAX-u im. Pietrzaka. Cztery lata później uczestniczył w Warszawskich Spotkaniach Teatralnych. Kolejne inscenizacje "Dziadów" i "Akropolis" zostało przyjęte krytycznie. Decyzja o zamknięciu teatru zapadła rok później. Dyrektorowi Kotlarczykowi zarzucono klerykalizm, milenijną dywersję i nielojalność wobec państwa. Teatr został definitywnie zamknięty 5 maja 1967 roku.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
