Cieszyn w dwudziestoleciu międzywojennym. Codzienne życie w przygranicznym mieście. Niektóre budynki zachowały się tylko na zdjęciach

Paweł Kurczonek
Cieszyn w dwudziestoleciu międzywojennym na pokolorowanych zdjęciach.
Cieszyn w dwudziestoleciu międzywojennym na pokolorowanych zdjęciach. Narodowe Archiwum Cyfrowe (zdjęcia pokolorowane)
Pierwsze wzmianki o Cieszynie pochodzą z 1155 r., jednak sama osada jest o wiele starsza – powstała w IX wieku. Miasto podzielone jest na dwie części – polską i czeską, co sprawia, że było i do dziś jest popularnym przejściem granicznym. Jak Cieszyn wyglądał w dwudziestoleciu międzywojennym? Zapraszamy na spacer ulicami miasta na kolorowanych zdjęciach z Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Cieszyn jest jednym z najstarszych miast na Górnym Śląsku

Jeśli wierzyć Jakubowi Schickfusowi, autorowi prac poświęconych prawu i filozofii, Cieszyn został założony ok. 810 r. Jeżeli książę Cieszymir faktycznie założył osadę w tym czasie, oznacza to, że Cieszyn jest najstarszym miastem na Górnego Śląska.

Cieszyn w dwudziestoleciu międzywojennym na zdjęciach w kolorze

Z kolei tradycyjne podanie głosi, że Cieszyn został założony w tym samym roku przez trzech braci – Bolka, Leszka i Cieszka (Bolek, Lešek a Těšek), którzy byli synami czeskiego księcia Lecha. Według legendy bracia, po długiej wędrówce, spotkali się u wypływającego tu źródła. Ciesząc się tym faktem założyli gród. Źródło nazwano później Studnią Trzech Braci.

Na terenie zajmowanym przez miasto ludzie osiedlali się o wiele wcześniej. Za zalążek Cieszyna, jako osady można uznać Górę Zamkową. Najstarsze ślady bytności człowieka w tym miejscu sięgają VI-V w. p.n.e. Drugim miejscem, w którym osiedlali się ludzie była wieś Podobora, obecnie jest to część Kocobędza w Republice Czeskiej.

Z czasem Cieszyn zaczął zyskiwać na znaczeniu i stał się centrum administracyjnym, religijnym i gospodarczym znacznej części Śląska. Jednym z najsłynniejszych zabytków miasta jest zbudowana w XI wieku romańska rotunda, która pełniła funkcję kaplicy. Budowlę możemy podziwiać do dziś, to jeden z najważniejszych zabytków w Polsce. Rotunda zdobi rewers banknotu 20-złotowego.

Cieszyn w dwudziestoleciu międzywojennym

Po zakończeniu I wojny światowej Cieszyn oraz Śląsk Cieszyński stały się terytorium spornym między Polską i Czechosłowacją. W listopadzie 1918 r. władze polskie i czeskie doszły do porozumienia – tymczasowo rozgraniczono administrację polską i czechosłowacką. Dokonano tego w oparciu o kryterium etniczne. 77 proc. powierzchni Śląska Cieszyńskiego miało do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu przez władze centralne przypaść Polsce.

Spór między Polską, a naszymi sąsiadami rozstrzygnęła Rada Ambasadorów w 1920 roku na międzynarodowej konferencji w Spa. Podzielono wówczas Śląsk Cieszyński i samo miasto. Granicę między państwami wyznaczono wzdłuż rzeki Olzy. Po czeskiej stronie miasta (którą nazwano wkrótce Český Těšín) znalazł się dworzec kolejowy, centrala wodociągowa i gazownia. Polakom przypadła historyczna starówka z rynkiem i zamkiem, a także elektrownia, teatr oraz szkoły i budynki urzędowe.

Dwudziestolecie międzywojenne było niezbyt dobrym okresem w historii miasta. Podział Cieszyna i oddzielenie go od dworca kolejowego i terenów przemysłowych poważnie zahamowało rozwój miasta. Mieszkańcy polskiej strony zostali odcięci od zakładów przemysłowych znajdujących się po drugiej stronie granicy, zaś Czeskiego Cieszyna stracili pracę w ośrodkach kultury oraz oświacie i urzędach. Brak odpowiedniego połączenia z innymi częściami Polski sprawił, że Cieszyn w ciągu zaledwie kilku lat stał się miastem peryferyjnym.

Nie przeocz

Musisz to wiedzieć

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Mount Everest cały czas rośnie

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na naszahistoria.pl Nasza Historia