Naddźwiękowy Concorde wzbija się w niebo

Pod koniec lat 50. XX wieku brytyjski Bristol Aeroplane Company oraz francuski Sud Aviation pracowały nad osobnymi projektami transportu naddźwiękowego o napędzie turboodrzutowym. Projekty były finansowane przez rządy obu krajów, jednak kiedy należało zacząć budowę prototypów, okazała się ona zbyt kosztowna. Rząd brytyjski zaczął szukać partnera do współpracy. Jedynym państwem, które wykazało zainteresowanie projektem była Francja.

28 listopada 1962 roku państwa podpisały umowę. Data ta jest symbolicznym początkiem budowy samolotu Concorde. Przyjęto sto zamówień na odrzutowiec, z których zrealizowano zaledwie dwadzieścia. Pierwsze egzemplarze miały trafić do Pan Am, BOAC i Air France. Następne m.in. do: Panair do Brasil, Continental Airlines, Japan Airlines, Lufthansa, American Airlines, United Airlines, Air India i Air Canada. Plany były niezwykle ambitne.

Konstruowanie obu prototypów (brytyjskiego i francuskiego) rozpoczęto się w lutym 1965 roku. Pierwszy z nich został zbudowany przez Aérospatiale w Tuluzie, drugi przez BAC w Filton. 9 stycznia 1969 roku Concorde po raz pierwszy wzbił się w powietrze. Postępy w pracach nad samolotami zachodziły szybko, dlatego już 4 września 1971 roku francuski Concorde wyruszył na loty pokazowe. Wtedy, po raz pierwszy przekroczył Atlantyk. 2 czerwca 1972 roku brytyjski egzemplarz rozpoczął podróże reklamowe na Środkowy i Daleki Wschód. W 1973 roku załoga odrzutowca odbyła podróż do USA.

Concorde w barwach British Airways
(fot. Wikimedia Commons/ Adrian Pingstone)

Concorde odbył około 5335 godzin prób w locie, z czego 200 godz. przy prędkości naddźwiękowej. W czasie tych lotów załoga składała się z dwóch pilotów i inżyniera pokładowego.

Projektantem Concrode'a był Pierre Satre, a jego zastępcą Archibald Russel. Jego konstrukcja była oparta o model bombowca Avro Vulcan. Samolot został skonstruowany tak, aby napędzały go cztery silniki Olympus.

Concorde miał 61,66 m długości i 12,2 m wysokości. Jego rozpiętość wynosiła 25,56 m. Mógł on pomieścić maksymalnie 128 pasażerów. Był pierwszym samolotem pasażerskim, posiadającym analogowy system sterowania.

W samolocie zostały zastosowane dwuwałowe silniki turboodrzutowe Rolls-Royce. Ze względu na wysoką prędkość startu i lądowania Concorde'a wyposażono w hamulce firmy Dunlop Rubber. Były one zaprojektowane w oparciu o włókno węglowe, co dawało możliwość wyhamowania nawet 188-tonowego samolotu z prędkością 310 km/h.

W kadłubie Concorde'a dla poprawy bezpieczeństwa lotu zastosowano duraluminium, co miało chronić samolot przed przegrzaniem części nosowej kadłuba. W trakcie lotu Concorde przechodził dwa cykle nagrzewania i ochładzania. Pierwszy podczas nabierania wysokości, drugi podczas zniżania. Stała temperatura wnętrza samolotu była utrzymywana dzięki wykorzystaniu w nim paliwa do kumulacji ciepła, które było pobierane z instalacji klimatyzacyjnej.

W 1971 roku anulowano program transportu naddźwiękowego. Pogodzić z tym nie mogły się władze Stanów Zjednoczonych, ponieważ chciały one zbudować konkurenta Concorde'a, czyli Boeinga 2707. W tym samym roku Indie i Malezja wykluczyły przeloty Concorde'a z prędkością naddźwiękową na swoich terenach, ponieważ bały się poziomu emisji hałasu.

Głównymi trasami Concorde'a były loty między brytyjskim Heathrow i paryskim Charles'a de Gaulle'a, a JFK w Nowym Jorku i Dulles w Waszyngtonie. Lot Concorde'a między Paryżem, a Nowym Jorkiem wynosił 3,5 godziny. Dla porównania lot poddźwiękowym odrzutowcem na tej trasie trwał aż 8 godzin. Odrzutowiec przy maksymalnej wysokości przelotowej równej 18300 m, osiągał prędkość około 2 140 km/h, czyli dwa razy wyższą niż tradycyjny samolot.

W 500 rocznicę odkrycia Ameryki przez Kolumba, w dniach 12-13 października 1992 roku, Concorde Air France o oznaczeniu F-BTSD okrążył świat w 32 godz. 49 min. 3 sek. To nie jedyny rekord, jaki pobił ten samolot. 7 lutego 1996 roku Concorde wykonał swój najszybszy lot transatlantycki (Heathrow - JFK). Zajął on 2 godz. 52 min. 59 sek.

Concorde na lotnisku w Zurichu
(fot. Wikimedia Commons/Aero Icarus [1])

10 kwietnia 2003 roku podjęto decyzję o wycofaniu Concorde'a ze służby lotniczej. Wiązało się to z niską liczbą pasażerów oraz rosnącymi kosztami obsługi samolotu.

Ostatnie lądowanie Concorde'a linii Air France odbyło się 30 maja 2003 roku. Dla upamiętnienia jego służby lotniczej, 15 listopada zorganizowano aukcję z pamiątkami. Odbyła się ona w Christie's w Paryżu, a uczestniczyło w niej aż 1300 osób.

Linie British Airways żegnały się z Concorde'a wycieczką po Ameryce Północnej w październiku 2003 roku. W tygodniu pożegnalnych lotów Concorde odwiedził m.in. Birmingham, Belfast, Manchester, Cardiff i Edynburg. 1 grudnia 2003 roku przeprowadzono aukcję pamiątek związanych z samolotem. Odbyła się ona w Bonhams w Nowym Jorku. Podczas niej zebrano 750 tys. funtów, które zostały przeznaczone na cele charytatywne.

[1] Creative Commons
Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach. 2.0.

Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0