O dwóch takich co skradli nasze serca, czyli Bolek i Lolek mają 50 lat

W 1997 roku wygrali ogólnopolski ranking na dobranockę wszechczasów, pokonując wszystkie rysunkowe stworki Disneya. Bolek i Lolek wchodzą w wiek dojrzały, właśnie stuknęła im pięćdziesiątka. Stuknęła ona także ich rówieśnikom, którzy wychowali się na tych bajkach, podobnie jak wiele następnych pokoleń. Złóżmy Bolkowi i Lolkowi w prezencie ten tekst o ich rysunkowym losie, dopisując kilka alternatywnych scenariuszy ich życiorysu - dla hecy, ale przecie i dla namysłu.

Roman Nehrebecki, pierwowzór Lolka (tego mniejszego i grubszego), ma już pewnie dosyć powtarzania każdemu historii o tym, jak to się zaczęło. A zaczęło się od kuszy, którą Władysław Nehrebecki, współtwórca Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku Białej zmajstrował kiedyś swoim synom: Jankowi i Romkowi. Kusza jak to kusza - kusi. Żeby wycelować z niej na przykład w okno sąsiada. Zrobił to Janek, starszy, wyższy i chudszy. Brzdęk. Awantura. Bura.

Pan Nahrebecki zapłacił za wstawienie nowej szyby i przeprosił sąsiadów, a potem przeniósł tę przygodę na ekran, jeszcze mocniej podkreślając ołówkiem fizyczne i charakterologiczne różnice między swoimi synami. Film nosił tytuł "Kusza", a strzał z niej trafił w dziesiątkę. Historyjka, pokazywana najpierw w kinach jako dodatek przed filmami, wraz z Polską Kroniką Filmową, tak spodobała się widzom, że dokręcono 12 odcinków. Potem cykl wskoczył do telewizji i zdobył jeszcze więcej fanów.

- O 19.00 obowiązkowo musiałem siedzieć przed telewizorem - wspomina Tomasz Ficoń, dziś rzecznik prezydenta Bielska. - A gdy czasem zdarzało mi się przegapić któryś z odcinków, to z żalu płakałem później w poduszkę. Ciut większą sympatią darzyłem Bolka, bo Lolek sprawiał wrażenie fajtłapy.

- Bolek i Lolek to jeden ze znaków rozpoznawczych naszego miasta, obok popularnego malucha, czyli fiata 126p. Mają tu nawet swój pomnik - mówi prezydent miasta Jacek Krywult. - Ja byłem za stary na ten serial, bo gdy pojawił się pierwszy odcinek, już studiowałem. W akademiku był tylko jeden czarno-biały telewizor. Ale napawał mnie dumą fakt, że kreskówka powstała w moim mieście. Mówiąc o fenomenie Bolka i Lolka trzeba skupić się na tym, że - jak na tamte czasy - to była bardzo dobra animacja, większość przygód była wzięta z codziennego życia, a serial był ozdobiony znakomitą muzyką.

Na razie Bolek i Lolek nie mają jeszcze w Bielsku-Białej swojej ulicy. Ma ją za to Reksio - bajkowy piesek, który także urodził się w bielskim SFR.

A gdyby Bolka i Lolka pokazać jako tych, których życiowy czas płynął od narodzin tak jak zwyczajnym ludziom? To znaczy - mężczyzn, którym stuka właśnie magiczne 50 lat. Jak ich wmontować we współczesną Polskę? Może tak?

Bolek skończył zaoczne studia z marketingu, zapisał się do rządzącej partii i robi karierę w trzech radach nadzorczych spółek skarbu państwa. Kupił sobie terenówkę Dacia Duster i buduje dom pod miastem. Ma dwójkę dzieci, które są już na studiach, oraz żonę, którą zdradza z partyjną stażystką podczas licznych wyjazdowych szkoleń.

Lolkowi powiodło się gorzej. Jest starym kawalerem, który próbuje szczęścia na portalach randkowych, ale z kiepskim skutkiem. Stał się jeszcze bardziej pulchny i rozrósł się w pasie, a wrodzona poczciwość - choć raczej wypadałoby powiedzieć "wrysowana" - nie jest cechą, która pomaga w życiu. Klepie więc biedę jako wiejski nauczyciel historii, czeka na przeszczep stawu biodrowego - ma termin na 2019 - i wykłóca się z Bolkiem na fejsbuku o politykę, OFE, Smoleńsk i Okrągły Stół.

Przez 23 lata nakręcono ponad 150 odcinków "Bolka i Lolka" i dwa filmy pełnometrażowe, co przy dzisiejszej serialowej nadprodukcji wydaje się nieomal lenistwem. "Wielka podróż Bolka i Lolka" nakręcona w 1977 roku była pierwszym polskim pełnometrażowym filmem animowanym. Ostatnie odcinki nakręcono w 1986 roku.

W 1973 twórcy, bynajmniej nie pod wpływem środowisk feministycznych, wprowadzili Tolę. Pojawiła się w 30 odcinkach, ale bardziej drażniła, niż zaciekawiała. Pewnego dnia więc zniknęła. Ot, tak, jak niewygodni świadkowie w serialu o rodzinie Soprano.

Ponieważ sukces lubi mieć na ogół kilku ojców, zwłaszcza w branży filmowej, po latach doszło do długotrwałego, bo 30-letniego, skomplikowanego procesu o ojcostwo Bolka i Lolka. Procesowali się najpierw Władysław Nehrebecki z Alfredem Ledwigiem i Leszkiem Lorkiem, współautorami rysunkowego wizerunku. A potem ich spadkobiercy. W rezultacie tej kłótni zaprzestano produkcji bajek.

Ale wizerunek wykorzystywano nadal w komiksach. Córka Władysława Nehrebeckiego z drugiego małżeństwa, Marzena, z obrzydzeniem pisała trzy lata temu na swym blogu, jak odkryła kiedyś rysunki z lat 90., na których Bolkowi dorysowano na głowie modny wtedy koński ogon. Żaliła się też na jednego z żyjących braci - tego, który w bajce był fajtłapowatym Lolkiem - że nigdy nie pokazał jej umowy do praw po ich ojcu i że zbyt skąpo wydzielał jej tantiemy od bajek, a potem całkiem zerwał kontakt.

"Zarówno moi bracia, jak i moja mama pałali do siebie taką nienawiścią, że żadna współpraca za żadne pieniądze nie wchodziła w grę" - napisała.

A gdyby rysunkowych braci postarzyć tylko nieznacznie? Na czym by wtedy można oprzeć współczesny scenariusz?

Bolek i Lolek kończą studia. Bolek jest informatykiem, Lolek historykiem sztuki. Bolek, bardziej awanturniczy przecież, podejmuje decyzję o wyjeździe z kraju. Ląduje na londyńskim zmywaku w hinduskiej restauracji, której właściciel - Sanjiv Coś Tam Coś Tam - dożywia chłopaka za darmo.

Do restauracji przychodzi młoda Polka z tabletem, który się zawiesza. Sanjiv woła na pomoc Bolka. Dziewczyna okazuje się być narzeczoną właściciela firmy informatycznej, też Polaka, który wyjechał na Wyspy i w dwa lata rozkręcił tu biznes, zatrudniający 500 osób. Za dwa dni Bolek dostaje zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną. Za trzy miesiące przeprowadza się do lepszej dzielnicy.

W tym czasie w Polsce Lolek jeździ codziennie autobusem do hipermarketu budowlanego, gdzie wyciąga miesięcznie 1,2 tys. na rękę. Pewnego dnia, cofając wózkiem widłowym, wjeżdża w piramidę puszek z farbami, co zostaje uwiecznione telefonem przez jednego z klientów. Filmik ląduje na Youtube i robi furorę, Lolek staje się gwiazdą internetu.

Za narażenie na szwank dobrego imienia firmy zostaje wyrzucony z roboty. Idzie pracować na czarno przy budowie kolejnego marketu, lecz gdy upomina się o wypłatę, właściciel firmy bije go dotkliwie. Chłopak ląduje w szpitalu, ciągną do niego pielgrzymki reporterów; Lolek znów przeżywa swoje medialne pięć minut.

Z tego, że Bolek i Lolek mają rynkowy potencjał bomby atomowej zdaje sobie sprawę wielu wydawców. Na przykład zacny krakowski "Znak", sprawca odświeżenia wizerunku Bolka i Lolka i właściciel praw do używania tego wizerunku. Zapytana przez nto Marta Konior, dyrektor wydawniczy Znak Emotikon, odpowiada tak:

- Wcześniej książeczki z Bolkiem i Lolkiem walały się w koszach z tanią książką, ale nam od trzech lat udaje się windować je coraz wyżej w rankingach. Wydajemy serię "Nowe przygody Bolka i Lolka", a w tym roku daliśmy książce złotą oprawę i dopisaliśmy podtytuł: URODZINY. Na czym polega nasz sukces? Przede wszystkim zapytaliśmy dzieci, co by w tych bajkach chciały zobaczyć. Pokazywaliśmy konkretne rozwiązania, konkretne obrazki i treści, i obserwowaliśmy reakcję.

Po co taka fatyga? Bywało tak, że rodzic, powodowany ciepłym wspomnieniem młodości, kupował w księgarni książeczkę, ale potem musiał ją wstawić na półkę, bo dziecko nie chciało czytać. Dlaczego?

Marta Konior: - Bolek i Lolek jadą w maluchu? Ale przecież nie ma takiego auta? Więc wsadzamy ich do współczesnej hondy. Bolek i Lolek siedzą na wersalce? A co to za dziwny mebel? Więc sadzamy ich na leżance z Ikei.

Trzeba dostrzegać znaki czasów. Dlatego pani Marta myśli już o kolejnych badaniach, bo tamto pokolenie, które trzy lata temu zachłysnęło się nowymi przygodami Bolka i Lolka, zdążyło już podrosnąć, nauczyło się korzystać ze smartfonów, ma inną wrażliwość. Świat pędzi niczym strzała z kuszy, wypuszczona przez urwisów 50 lat temu.

A to "złote wydanie" nowych przygód Bolka i Lolka uświetnili swoimi piórami tacy krakowscy autorzy jak Wojciech Bonowicz, Bronisław Maj czy Jerzy Illg, dotychczas mierzący się literacko - na przykład na łamach "Tygodnika Powszechnego" - z udręką istnienia czy dylematami wiary.

Albo nie kombinujmy z wiekiem chłopców, niech będzie po bajkowemu - że się nie starzeją. Jak dziś mogliby zaistnieć we współczesnej Polsce? Najlepiej wystąpić w którymś z talent-show.

Trwa kolejna edycja programu "Mam talent". Bolek i Lolek wychodzą na scenę, poklepywani przez Marcina Prokopa i Szymona Hołownię. Występują zaraz po fakirze, bezlitośnie wyśmianym przez Agnieszkę Chylińską.

Lolek to człowiek-orkiestra, gra na kombajnie skonstruowanym z akordeonu, perkusji i harmonijki ustnej. A Bolek do tej muzyki wygina śmiało ciało.

Jury jest zachwycone. Agustin Egurolla patrzy na Bolka zauroczony, Małgorzacie Foremniak kapią z oczu łzy wzruszenia, a Agnieszka Chylińska krzyczy na koniec występu: Zaje... (pipkanie)…ście!!!!!!!!!!!!!!!!

Chłopcy ruszają w trasę koncertową po Polsce. Występują w remizach i salach kultury, a raz nawet w rezydencji pewnego lokalnego gangstera. Fotografują się też z nimi politycy.

ZBIGNIEW GÓRNIAK, Nowa Trybuna Opolska