"Manhattan", tak nazywał się program budowy bomby jądrowej prezydenta Franklina Roosevelta. W pracach brali udział najlepsi fizycy w kraju (Enrico Fermi, Niels Bohr, Ernest Lawrence, Harold Urey, Leo Szilard, Albert Einstein i Robert Oppenheimer). Pierwszy, próbny wybuch odbył się na poligonie wojskowym w stanie Nowy Meksyk.
Na Konferencji poczdamskiej Henry Stimson poinformował, że prace nad bombą zostały ukończone i może zostać ona zrzucona na jedno z japońskich miast. Zastanawiano się nad Hiroszimą, Kokurą i Niigatą.
"Chłopczyk" i "Grubas"
Załoga (niekompletna) Superfortecy B-29 "Enola Gay", która zrzuciła "Little Boya"
(fot. Wikimedia Commons/ Unknown/ [1])
26 lipca 1945 roku prezydent Harry Truman wystosował deklarację poczdamską, która brała pod uwagę tylko jeden sposób zakończenia wojny: kapitulację Japonii. Po dwóch dniach Japonia pod wodzą Kantaro Suzukiego ogłosiła, że nie zgadza się na postawione warunki, co było równoznaczne z kontynuacją wojny.
Amerykańska bomba atomowa, tzw. Little Boy została przewieziona na wyspę Tinian. Jej montaż został ukończony ostatniego dnia lipca. Do akcji zdetonowania wyznaczono siedem samolotów modelu Superfortec B-29. Pierwsze trzy były przeznaczone do zbadania pogody.
Bombę załadowano do maszyny Tibbetsa, tzw. Enola Gay. Był to specjalny bombowiec strategiczny, który został przystosowany do zrzucania bomb atomowych.
Bomba miała długość 3 metrów i ważyła 4035 kg. Moc wybuchu wynosiła 15-16 kilotonom trotylu. Była to jedyna użyta w historii bomba uranowa. Jej koszt szacuje się na 120 milionów dolarów (dziś 2 miliardy dolarów).
6 sierpnia o godz. 2.45 rozpoczęto akcję zdetonowania. Za sterami B-29 zasiadł Paul Tibbets. Po ocenie warunków pogodowych i przygotowaniu ładunku, o godz. 8.15 bombę atomową zrzucono na Hiroszimę. "Little Boy" wybuchła minutę później na wysokości około 580 metrów.
Nad centrum miasta zaczął się formować słup dymu, który wyglądem przypominał grzyba. Jego wysokość sięgała kilkunastu kilometrów. Temperatura wzrosła do 300 stopni Celsjusza i stopiła wszystko w promieniu 300-400 m. Fala uderzeniowa poruszała się z prędkością 800-1500 km/h i całkowicie zniszczyła miasto. Na Hiroszimę spadł także czarny, radioaktywny deszcz. Szacuje się, że podczas wybuchu zginęło od 70 do 90 tys. osób, czyli 30% populacji miasta.
Zrzucenie bomby na Hiroszimę nie doprowadziło do kapitulacji Japonii. Amerykanie zdecydowali się na przeprowadzenie kolejnego nalotu. Na akcję wybrano 9 sierpnia. Samolot z Tiranu wystartował o godz. 3:47, bomba nazwana "Fat Man" miała zostać zrzucona na Kokurę, ale ze względu na niesprzyjające warunki atmosferyczne zdecydowano się na Nagasaki.
Ładunek wybuchł o godz. 11.02. Fan Man składał się z plutonu. Bomba miała 3,3 m długości i ważyła 4,67 tony. Siłę ładunku obliczono na 21 kiloton. Ładunek eksplodował na wysokości pół kilometra nad miastem.
Sam proces detonacji był dwukrotnie silniejszy od poprzedniego, ale ze względu na ukształtowanie terenu spowodował mniejsze szkody w ludziach i zabudowaniach. Miasto zostało zniszczone całkowicie w promieniu 1,6 km od miejsca wybuchu. Eksplozja zabiła do 70 tys. osób.
Hibakusha, czyli człowiek dotknięty eksplozją
Ataki nie przekonały japońskich władz do kapitulacji. Dopiero 10 sierpnia cesarz Hirohito rozkazał przyjąć propozycję Amerykanów. Pięć dni później ogłoszono zawieszenie broni. 2 września Japonia podpisała akt bezwarunkowej kapitulacji. Oficjalnie zakończono II wojnę światową.
Oszacowano, że w ciągu sześciu kolejnych lat na chorobę popromienną zmarło 60 tys. osób. Osoby, które zostały pokrzywdzone w wyniku wybuchu bomby lub ich dzieci dostały w Japonii status hibakusha, czyli człowieka dotkniętego eksplozją. Rząd wypłacił im specjalny zasiłek, który zrefundował koszt leczenia lub pogrzeb.
Wybuch bomb atomowych nad Hiroszimą i Nagasaki rozpoczął nową erę w dziejach świata - erę atomową.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
[1] Zdjęcie udostępnione jest na licencji:
Creative Commons
Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach. 2.5.
