Działania propagandowe w walkach między stronami walczącymi w II wojnie światowej prowadziły do powstania haseł budujących ducha patriotycznego. W Anglii znane było powiedzenie "Victory". Niemcy jednak wykorzystali znak "V" do promowania symbolu niemieckiego "Sieg" (zwycięstwo). W wyniku tych działań hasło zaczęło pojawiać się w Europie.
Victoria w rękach Niemców
Polacy zaczęli wykorzystywać niemieckie hasło jako symbol konspiracji, a do litery "V" dopisywali "-erloren" (przegrany). Kiedy wyszło to na jaw, okupant postawił na Adolf-Hitler-Platz w Warszawie pomnik symbolizujący znak "V". Jednak i z tym Polacy sobie poradzili. Pomnik został spalony przez harcerza polskiej konspiracji.
Kotwica Hani debiutuje na murze
W marcu 1942 roku na jednym z murów w Warszawie pojawiła się kotwica, jako znak Polski Walczącej. Symbol został wybrany spośród propozycji zgłoszonych na konkurs zorganizowany przez Biuro Informacji Propagandy KG AK. Jego inicjatorem był Czesław Michalski. Autorką projektu była harcerka, studentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim Anna Smoleńska ("Hania").
Jury konkursowe brało pod uwagę łatwość wykonania znaku i jego wymowę patriotyczną. Znak Polski Walczącej był połączeniem litery "P" z kotwicą, która przypominała literę "W".
Malowana smołową farbą pod osłoną nocy
Znak miał podtrzymywać nadzieje na zwycięstwo, podnosić na duchu i przeciwdziałać propagandzie hitlerowskiej. W czasach okupacji znak Kotwicy zastępował i symbolizował Orła Białego, czyli godło Polski.
Malowali go głównie harcerze z organizacji "Wawer"na murach, przystankach tramwajach, tablicach ogłoszeniowych i słupach elektrycznych. Używano do tego farby smołowej, która była trudna do usunięcia i pędzlami do malowania mieszkań. Harcerze działali głównie w nocy.
Pierwszy duży znak Kotwicy można było zobaczyć na werandzie cukierni warszawskiej Lardellego przy ul. Polnej w Warszawie. Spotykała się tam głównie warszawska inteligencja i strefy artystyczne, ale także okupanci. Namalował je uczeń gimnazjum im. Stefana Batorego, Maciej Aleksy Dawidowski ("Alek").
Do działań konspiracyjnych wykorzystywano również szablon i pieczątki ze znakiem kotwicy oraz tzw. wiecznego pióra, czyli urządzenia do malowania znaku. Ich twórcą był bojownik Jan Bytnar ("Rudy") z Szarych Szeregów, który zasłynął namalowaniem Znaku Polski Walczącej na cokole pomnika Lotnika na placu Unii Lubelskiej.
W Warszawie, przy ul. Koszykowej 75 znajduje się tablica pamiątkowa upamiętniająca działalność Szarych Szeregów i twórców znaku - Annę Smoleńską "Hania" i Tadeusza Zawadzkiego "Zośka".
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
