Towarzyskie skandale II Rzeczypospolitej. W rolach głównych politycy, arystokraci...

Listę najwybitniejszych polityków przedwojnia, którzy chętnie zmieniali towarzyszki życia otwierać może z powodzeniem sam Józef Piłsudski. Jak donoszą jego biografowie, nie był zbyt stały w uczuciach. Gdy był mężem Marii Piłsudskiej, chętnie przebywał z przyszłą, drugą żoną - Aleksandrą Piłsudską. Będąc z kolei mężem Aleksandry, zakochał się w młodej lekarce, Eugenii Lewickiej. Ich romans zakończył się tragicznie.

Józef Piłsudski w otoczeniu rodziny. Widoczne od lewej: córka Jadwiga, żona Aleksandra, córka Wanda [2]
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-A-35)

Piłsudski swoją pierwszą żonę Marię poznał w Wilnie, był od niej młodszy o dwa lata. O rękę pięknej rozwódki starał się też podobno Roman Dmowski, ale przegrał z rywalem. Ślub Marii z Koplewskich Juszkiewiczowej z Piłsudskim odbył się w 1899 roku w obrządku ewangelicko-augsburskim. Zmiana wyznania była konieczna, w innym wypadku ślub z rozwódką - katoliczką, byłby niemożliwy. Swoją drugą żonę, Aleksandrę Szczerbińską Piłsudski poznał w 1906 roku, kobieta miała wówczas 24 lata i była działaczką PPS-u.

Miłość między nimi zaczęła rozkwitać. Romans trwał w najlepsze, a Piłsudski dalej mieszkał ze swoją żoną Marią. Pierwsze dziecko Józefa i Aleksandry przyszło na świat w 1918 roku. Jadwiga urodziła się w 1920 roku. Mimo to pierwsza żona Piłsudskiego nie chciała dać mu rozwodu. Romans Piłsudskiego i Aleksandry trwał piętnaście lat. Dopiero śmierć Marii w 1921 roku otworzyła zakochanym drogę do ślubu, który odbył się w październiku 1921 roku.

Sielanka nie trwała jednak długo. W 1924 roku Piłsudski poznał Eugenię Lewicką, która była lekarką zdrojową w Druskiennikach, gdzie Piłsudscy wyjechali na wakacje. Lewicka miała wtedy 28 lat, a Piłsudski 57. Rodzące się między Piłsudskim i Lewicką uczucie było owiane tajemnicą. Wiadomo tylko, że to pod jej wpływem marszałek zainteresował się sportem. To dla niej miał stworzyć na Bielanach w Warszawie Centralny Instytut Wychowania Fizycznego, gdzie Lewicka pracowała. Młoda lekarka miała też mieszkanie w pobliżu Belwederu.

W 1930 roku Piłsudski wyjechał bez rodziny na Maderę. Towarzyszyła mu m.in. młoda lekarka. Eugenia Lewicka po powrocie z wyspy stała się obiektem krytyki. Polskim elitom nie podobał się jej styl życia. Kobietę miała też odwiedzić Aleksandra Piłsudska. 35-letnia lekarka nie zniosła presji środowiska, w czerwcu 1931 roku otruła się.

Prezydent RP Ignacy Mościcki z żoną Marią (druga z lewej), córką Heleną Bobkowską (druga z prawej) i kpt. żand. Janem Huberem na plaży [3]
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-A-1657-5)

Piłsudski nie był jedynym kobieciarzem II RP . Był nawet polityk, który tak swoim zachowaniem oburzył Piłsudskiego, że ten miał nie pojawić się na jego ślubie. Chodzi o Ignacego Mościckiego i małżeństwo z sekretarką swej niedawno zmarłej żony. Ale zacznijmy od początku. Pierwsza żona przyszłego prezydenta, Michalina Mościcka, była jego cioteczną siostrą. Małżeństwo tak bliskich krewnych w tamtych czasach nie było dobrze widziane. Również wiek przyszłej żony Mościckiego budził wątpliwości. Kiedy przyszły prezydent zaczął się z nią spotykać, miała 16 lat. Ludzie mówili, że "zbałamucił kuzynkę" w bardzo młodym wieku.

Większe emocje wzbudził jednak wspomniany drugi ślub Mościckiego. Prezydent w 1933, kilkanaście miesięcy po śmierci swojej pierwszej żony, poślubił jej sekretarkę Marię Dobrzańską. Społeczeństwo było zbulwersowane. Nie dość, że różnica wieku między małżonkami była jak na tamte czasy spora - 29 lat, to Mościcki poślubił sekretarkę swojej niedawno zmarłej żony.

Minister spraw zagranicznych Polski Józef Beck i jego małżonka Jadwiga Beck w oknie wagonu kolejowego na dworcu w Warszawie przed wyjazdem do Tallina [5]
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-D-351-2)

W czasie II RP wśród elit politycznych bardzo popularne były rozwody. Politycy bardzo często decydowali się też na zmianę wyznania, by móc wziąć ślub kościelny z kolejną kobietą. Na taki krok zdecydował się m.in. Józef Beck i zrobił to na prośbę Józefa Piłsudskiego. Na początku lat 30. marszałek miał zaproponować Beckowi zostanie wiceministrem MSZ. Okazało się jednak, że życie prywatne polityka nie jest do końca uporządkowane. Beck porzucił bowiem swoją żonę i był w nieformalnym związku z Jadwigą, żoną generała Stanisława Burhardt-Bukackiego. Gdy dowiedział się o tym Piłsudski, kazał Beckowi ułożyć sobie życie, bo w innym przypadku nie zostanie ministrem

Beck z małżeństwem Burhardt-Bukackich zdecydował się spotkać w Wilnie, gdzie wszyscy przeszli na wyznanie ewangelicko-augsburskie. Pozwoliło to Beckowi na wzięcie ślubu z Jadwigą. Co ciekawe generał nie miał pretensji do Becka, że ten miał romans z jego żoną. Okazało się bowiem, że Burhardt-Bukacki miał inną kobietę i w końcu mógł ułożyć sobie z nią życie.

Jeanette Suchestow - narzeczona księcia Michała Radziwiłła [6]
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-P-2163)

Skandale i romanse nie ominęły też rodzin arystokratycznych. Burzliwe życie uczuciowe, miał m.in. Michał Radziwiłł. Pierwszy ślub przedstawiciela litewskiego rodu odbył się w 1898 roku. Po namowach rodziny Radziwiłł postanowił się ustatkować. Jego wybranką została Greczynka Maria de Bernardaky, którą arystokrata poznał na Lazurowym Wybrzeżu.

Rodzina nie była zachwycona decyzją potomka rodu. Małżeństwo wkrótce się rozpadło i rodzina od razu postarała się w Watykanie o anulowanie małżeństwa. Gdy im się to udało, w 1916 roku, Michał Radziwiłł poślubił kolejną kobietę. Była to Maria Henrietta Joaquina Martinez de Medinilla. Małżeństwo z zamożną, hiszpańską wdową zakończyło się w 1929 roku. Kolejną wybranką arystokraty była Mary Attkinson, angielska pielęgniarka, która się nim wcześniej opiekowała. Nowa miłość księcia szybko uszczupliła majątek Radziwiłła, może przez to książę kazał ją wypędzić z majątku.

Na tym skandale się nie skończyły, niemal 70-letni Radziwiłł w latach 30. postanowił ożenić się z Żydówką, Jeanette Suchestow . Rodzina robiła wszystko, żeby nie dopuścić do tego małżeństwa. Radziwiłł uciekł nawet ze swoją wybranką do Londynu, gdzie chciał wziąć z nią ślub. Problemy przy załatwianiu dokumentów potrzebnych do zawarcia związku małżeńskiego sprawiły, że uczucie się wypaliło.

Nie oznaczało to jednak, że Radziwiłł wrócił do kraju jako kawaler. Arystokrata poślubił w Anglii Harriet Steward Dawson. Małżeństwo jednak nie układało się najlepiej i zakończyło się rozwodem w 1940 roku. Po wojnie zrujnowany książę skontaktował się ze swoją drugą żoną, hiszpańską markizą i wyjechał na Teneryfę, gdzie mieszkał do śmierci.

Kompozytor i pianista Ignacy Jan Paderewski z żoną Heleną. Na pierwszym planie widoczne dziewczynki w strojach ludowych trzymające wiązankę z kwiatów [4]
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-K-6809)

Bujnym życiem uczuciowym mógł się też pochwalić polski pianista i premier Ignacy Paderewski. 20-letni muzyk bywał w Warszawie, gdzie poznał Helenę Górską, która wspólnie z mężem prowadziła salon muzyczny.

To ona namówiła Paderewskiego do kontynowania nauki gry na fortepianie. Górska ponownie spotkała się z Paderewskim, kiedy mieszkała z mężem w Paryżu. Zauroczona młodym muzykiem kobieta nie chciała spuścić go z oka. Tak zaczął się ich namiętny romans. W tym samym czasie kochanką zdolnego muzyka była hrabina Rachela de Broncovan, czterdziestoletnia wdowa, z pochodzenia Greczynka. Paderewskiemu nie przeszkadzało to, że kobiety dobrze się znają i przyjaźnią. Pianista znał też dobrze męża Górskiej. Dodajmy, że Helena z mężem opiekowała się sparaliżowanym synem Paderewskiego z pierwszego małżeństwa.

Romans Paderewskiego z Rachelą de Broncovan po pewnym czasie przerodził się w przyjaźń. Paderewski wybrał Helenę. Anulowanie małżeństwa z Władysławem Górskim trwało kilka dobrych lat. Zakochani wzięli ślub w 1899 roku w Warszawie. Świeżo poślubieni zamieszkali w domu muzyka w Szwajcarii. Wszystko się zmieniło, kiedy Paderewski tuż po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku został premierem Polski. Małżeństwo przeprowadziło się do Warszawy, Ignacy zajął się polityką, a Helena oględnie mówiąc, nie ułatwiała pracy mężowi.

Warszawa huczała od plotek dotyczących żony Paderewskiego. Kobieta miała przerywać ważne spotkania męża i prosić o to, żeby politycy nie męczyli jej męża. Gdy Paderewski spał, żona miała w zwyczaju przyjmować jego listy i otwierać je. Często zdarzało się, że ginęły ważne dokumenty, bo żona Paderewskiego gdzieś je zawieruszyła. Ówczesny premier czuł się coraz bardziej zmęczony pracą, do tego żona ciągle namawiała go do dymisji, co w końcu nastąpiło pod koniec 1919 roku. Małżeństwo przeprowadziło się do Szwajcarii, gdzie Helena zmarła w 1934 roku. Paderewski zmarł kilka lat później w Stanach Zjednoczonych.

LUCYNA JADOWSKA. MM Moje Miasto

[1] Zobacz zdjęcie w zbiorach NAC
[2] Zobacz zdjęcie w zbiorach NAC
[3] Zobacz zdjęcie w zbiorach NAC
[4] Zobacz zdjęcie w zbiorach NAC
[5] Zobacz zdjęcie w zbiorach NAC
[6] Zobacz zdjęcie w zbiorach NAC

Przy opracowaniu korzystałam m. in. z:

"Życie prywatne elit Drugiej Rzeczypospolitej" - książka Sławomira Kopra
"Romans i awansy", http://www.polityka.pl/historia/241991,1,romansy-i-awansy.read
"Skandalista II RP: Michał Radziwiłł", http://www.rp.pl/artykul/973253.html