Grabarka 2024. Duże święto na Świętej Górze Grabarce. Zobacz harmonogram uroczystości i poznaj historię tego unikalnego miejsca

Święta Góra na Podlasiu, z lasem krzyży, kompleksem klasztornym i wielką tradycją to miejsce o międzynarodowym znaczeniu dla wyznawców prawosławia. Jest celem wizyt wielu hierarchów. Szczególnie uroczyście celebrowane są tam nabożeństwa w sierpniu w okresie święta Przemienienia Pańskiego ponieważ główną świątynią jest tam cerkiew poświęcona temu wielkiemu świętu.

Grabarka na zdjęciach archiwalnych i współczesnych:

W drugiej połowie sierpnia pielgrzymi z całego kraju i z zagranicy przyjeżdżają lub przychodzą na Grabarkę by oddać się wspólnej modlitwie. Wielu z pątników ma z sobą krzyże wotywne, które ustawiają z różnymi intencjami na górce. Z czasem stworzyły one las krzyży, dzięki którym Święta Góra jest często nazywana Górą krzyży.

Choć w kalendarzu święto Przemienienia Pańskiego przypada na 19 sierpnia to zwyczajowo na Świętą Górę wierni przybywają już 17 sierpnia (w tym roku to sobota), a przypada wtedy święto Iwierskiej Ikony Matki Bożej. Kopia tej ikony znajduje się w głównej świątyni klasztoru. Nabożeństwa trwają przez trzy dni prawie bez przerwy. Oto harmonogram tegorocznych uroczystości:

Sobota, 17.08.2024
17.00 – Nabożeństwo ku czci Matki Bożej Iwierskiej
21.00 – Akatyst przed Iwierską Ikoną Matki Bożej

Grabarka 2023. Święto Przemienienia Pańskiego na Świętej Górze Grabarce. Tłumy wiernych w podlaskim sanktuarium

Niedziela, 18.08.2024
6.00 - Liturgia Święta
8.00 - Poświęcenie wody
10.00 - Liturgia Święta
17.30 - Powitanie Hierarchów
18.00 - Nabożeństwo ku czci Przemienienia Pańskiego
23.00 - Nabożeństwo za zmarłych – PANICHIDA

Poniedziałek, 19.08.2024
01.00 – I Liturgia Święta
04.00 – II Liturgia Święta
06.30 – III Liturgia Święta
09.30 – LITURGIA ŚWIĘTA i uroczysta procesja z poświęceniem owoców

Monastycyzm to bardzo ważny element tradycji i życia Cerkwi prawosławnej. Bez niego żadna z lokalnej Cerkwi nie może się uważać za w pełni sformowaną, nie uzyska też statusu Kościoła autokefalicznego. Monastery są szkołą duchową prawosławnych hierarchów, a polskie chrześcijaństwo wschodnie ma bogatą monasterską przeszłość. Pierwsze wspólnoty powstawały już w XI w.

Kult ikony Spasa nad Bugiem

Już w XII i XIII wieku pobliski Mielnik słynął z kultu ikony Spasa (Chrystusa Zbawiciela). W trudnych chwilach, w chorobie i nieszczęściach wierni śpieszyli do cerkwi Narodzenia Najświętszej Marii Panny by szukać wsparcia. Grabarka to spadkobierczyni mielnickiego kultu Zbawiciela.

Dwa lata temu na Grabarce:

Cudowne źródło

Według zachowanych relacji latem 1710 roku na Podlasiu wybuchła epidemia cholery. Morowe powietrze rozprzestrzeniło się również w okolicach Siemiatycz, w których to jeden z parafian miał sen, który nakazywał udanie się z krzyżem na uroczysko Sumieńszczyzna. Tam u podnóża góry porośniętej sosnami biło źródełko, w którym należało się obmyć i wyznać swe grzechy (sen powtarzał się trzykrotnie). Miało to uchronić od choroby, jak też i się stało, a miejsce to jest dzisiaj znane jako Święta Góra Grabarka.

Święta Góra Grabarka to fenomen, bo zanim pojawił się monaster, życie religijne toczyło się w tym miejscu bardzo aktywnie. Można powiedzieć, że przez stulecia kształtował się tam grunt pod klasztor. Od czasu cudu na Górę rokrocznie przybywali z krzyżami wotywnymi chrześcijanie zarówno obrządku wschodniego jak i zachodniego. Z czasem na wzniesieniu postawiono świątynię, a na źródełku studnią.

Nowa świątynia w regionie prawie gotowa. Zobacz jak wygląda cerkiew w Zaleszanach

Pierwsze lata wspólnoty

Lata powojenne, co oczywiste, były niezwykle trudne. Dotyczyło to również życia religijnego prawosławnej społeczności. W czasie działań zbrojnych zginęło wielu duchownych, duża liczba obiektów sakralnych uległo zniszczeniu. Najpoważniejsze jednak były straty w wiernych (z 4,5mln do 350 tys.), zwłaszcza ze względu na znacznie przesuniętą, na zachód, granicą. Liczba parafii spadła z 1947 do 169 (223 cerkwie). Wiele sławnych monasterów -

• Poczajów, Krzemieniec,
• Wilno, Dubno,
• Grodno, Żyrowice

- znalazły się w ZSRR.

Żeńskie klasztory na Podlasiu:

Kilka sióstr zakonnych pozostało w Polsce, lecz nie miały swego "domu". Po poszukiwaniach godnego miejsca dla klasztoru wybór padł na Grabarkę. Uznano, że jest to miejsce o dużej sakralnej renomie, o silnych korzeniach prawosławnych, z bogobojną ludnością. Tylko duchowy autorytet mógł zagwarantować monastyrowi szacunek i opiekę wiernych.

W ten sposób w 1947 roku rozpoczęła się historia Klasztoru św. św. Marii i Magdaleny na Świętej Górze Grabarce, która trwa, wraz z wzlotami i załamaniami, do dziś.

Oto lista przełożonych monasteru św. św. Marty i Magdaleny (chronologicznie):

• Schimonachini Maria (zm. 1949)
• Mniszka Eufrozyna (zm. 1956)
• Ihumenia Maria (zm. 1958)
• Ihumenia Angelina (do 1962)
• Ihumenia Barbara (zm.1986)
• Ihumenia Ludmiła (do 1994)
• Ihumenia Hiermiona (Elżbieta Szczur/aktualnie)

Przemienienie Pańskie, czyli tzw. Preobrażenije Hospodnie to jedno z 12 najważniejszych w roku świąt dla osób wyznania prawosławnego. Jest to święto ruchome, a przypada na 19 sierpnia. Główne uroczystości w całej Polsce odbywają się na Świętej Górze Grabarce. Tego dnia odbywa się też w cerkwiach święcenie owoców.

Wierni przybywają do świątyń, aby czcić pamięć Zbawiciela, który na Górze Tabor ukazał się Apostołom Piotrowi, Janowi oraz Jakubowi. Pojawili się tam biblijni prorocy Mojżesz i Eliasz. Mówili o zbliżającym się odejściu Chrystusa do domu Ojca.

Ewangelia mówi, że ze świetlistego obłoku, który nad nimi zawisł rozległ się głos: To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie (Мk 9, 7).

Wówczas to Zbawiciel po raz pierwszy zapowiedział swą męczeńską śmierć i zmartwychwstanie. Chrystus gotowił się już do poniżeń Golgoty i męczarni na krzyżu, ukazał więc trzem uczniom chwalebne swoje Przemienienie, by mogli dać świadectwo Jego boskości i dobrowolnego pójścia na Drogę Krzyżową.

Grabarka 2022. Tłumy wiernych na święcie Przemienienia Pańskiego na Świętej Górze

Góra - symbol przemienienia

Istotę Przemienienia oddają jego symbole. Góra – to szczytowy punkt wyciszenia, gdzie najlepiej odmawiać modlitwę, która umożliwia połączenie z Bogiem. Tabor w przekładzie oznacza czystość. Kto uzyskuje świadomość swych uczynków i skruchę za ich popełnienie, pozbywa się duchowego brudu i może uzyskać łaskę. Chrześcijaństwo widzi w przebóstwieniu ludzkiej natury sens życia.

Góra Grabarka symbolizuje prawosławnym Świętą Górę Tabor.

Zobacz galerię zdjęć przedstawiających Świętą Górę Grabarkę i wiernych na nią przybywających z różnych okresów:

1. zdjęcia Jana Słodowskiego z lat 70-80 -te XX w. (z zeszłorocznej wystawy)
2. archiwalne zdjęcia z Gazety Współczesnej z lat 2009-2010 (fot. A. Zgiet/A.Chomicz)
3. zdjęcia z lat 2015-2017 (fot. Wojciech Wojtkielewicz/Cezary Fabiszewski/Piotr Łozowik)
4. lata 2020-2021 (fot. Piotr Łozowik)

Nagranie z roku 2013. Św. Góra Grabarka. Iwierskiej Ikony Matki Bożej.