Niezwykłe fotografie wzbogaciły zbiory Muzeum Żydowskiego Oszpicin w Oświęcimiu. Są unikatową kolekcję i historycznym śladem. Zdjęcia

Kliknij w przycisk "zobacz galerię" i przesuwaj zdjęcia w prawo - naciśnij strzałkę lub przycisk NASTĘPNE

W niezwykłej kolekcji jest kilkanaście negatywów zdjęć przedstawiających Oświęcim i jego mieszkańców w okresie niemieckiej okupacji, w tym także żydowskich oświęcimian i oświęcimianek.

Klisze zostały zakupione od osoby prywatnej, na które natrafiła najprawdopodobniej w niemieckim Brunszwiku w 2020 r. Wśród rozmaitych dokumentów osobistych i fotografii powojennych była również koperta z dopiskiem „Polen II”, w której znajdowały się wszystkie negatywy.

- Można odnaleźć na nich m.in. żydowskich oświęcimian i oświęcimianki z widocznymi opaskami, a także ujęcia Rynku Głównego, ulicy Jagiełły, kompleksu salezjańskiego, wzgórza zamkowego oraz odbudowywanego mostu na rzece Sole. Zdjęcia miasta zostały wykonane przypuszczalnie w okresie od września 1939 do 1940 - wyliczają w muzeum.

Niektóre z pozyskanych fotografii są znane z rodzinnego albumu, pochodzącego także z Brunszwiku, nazistowskiego lekarza dra Barmeyera, który mieszkał w Oświęcimiu podczas niemieckiej okupacji. Osoby i miejsca pojawiające się w obu kolekcjach wskazują, że zdjęcia najprawdopodobniej były własnością tej samej rodziny.

- Jeden z negatywów ma szczególną wartość, gdyż jest to najprawdopodobniej jedyne znane do tej pory ujęcie Oświęcimia wykonane na kolorowej kliszy - zaznacza historyk dr Artur Szyndler.

W kolekcji znajduje się także kilka zdjęć, które zostały wykonane w innych miejscowościach. Niektóre z nich udało się już zidentyfikować, są to m.in. Będzin, Bielsko, Kraków, Rajsko, Sosnowiec oraz Podhale - prawdopodobnie Zakopane. Wciąż jednak większości klisz pozostaje anonimowa. Przedstawiają one miejsce i osoby, w tym umundurowanych niemieckich żołnierzy i dygnitarzy, a także ich rodziny podczas uroczystości i spotkań rodzinnych oraz budynki użyteczności publicznej czy obiekty przemysłowe. Wiele z nich dotyczy także społeczności żydowskiej.

- Odkryte materiały to unikalny zapis nie tylko okresu niemieckiej okupacji Oświęcimia i popełnianych zbrodni, ale przede wszystkim historyczny ślad, ukazujący społeczność żydowską u progu Zagłady - dodaje Tomasz Kuncewicz, dyrektor Muzeum Żydowskiego Oszpicin w Oświęcimiu.

Wojska niemieckie zajęły Oświęcim w pierwszych dniach września 1939 roku. Nazwę miasta zmieniono na Auschwitz i włączono je do III Rzeszy Niemieckiej. Żydzi zostali poddani surowym represjom – nakazano im noszenie opasek z Gwiazdą Dawida, skonfiskowano przedsiębiorstwa i sklepy oraz zmuszono do niewolniczej pracy.

W 1940 roku rozpoczęły się wywózki Żydów do obozów pracy, położonych głównie na Górnym i Dolnym Śląsku. Ostateczne deportacje, które położyły kres lokalnej społeczności żydowskiej, miały miejsce w marcu i kwietniu 1941 roku.

Oświęcimscy Żydzi zostali wywiezieni do gett w Będzinie, Chrzanowie i Sosnowcu. Niewielka grupa trafiła także na teren Generalnego Gubernatorstwa. Ci, którym udało się dotrwać do 1943 roku zostali deportowani do KL Auschwitz, gdzie większość została zamordowana. Zagładę przeżyła jedynie garstka.

Źródło Muzeum Żydowskie Oszpicin w Oświęcimiu