Zbigniew Cybulski urodził się 3 listopada 1927 roku w Kniażach koło Stanisławowa. Skończył gimnazjum w Dzierżoniowie. Następnie rozpoczął naukę w Akademii Handlowej i na Wydziale Dziennikarskim w Wyższej Szkole Nauk Społecznych. Po dwóch latach przerwał studia i dostał się do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie.
W 1953 roku zadebiutował w sztuce "Intryga i miłość" w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Rok później zagrał w swoich pierwszych filmach "Pokolenie" i "Kariera". Chcąc wciąż się rozwijać i uczyć innych założył z Bogumiłem Kobielą w Gdańsku teatr studencki "Bim-Bom". w której grał m.in. z Jerzym Afanasjewem, Wowo Bielickim i Jackiem Fedorowiczem. Szefem grupy, ze względu na swoją charyzmę został sam Cybulski. To on wymyślał, inscenizował i reżyserował spektakle. Były one wystawiane także za granicą w Belgii, Francji, Austrii, Holandii i NRD. W 1956 roku zainicjował eksperymentalny Teatr Rozmów.
Wajda otwiera drzwi do kariery
Największą popularność przyniósł Cybulskiemu film "Popiół i diament" Andrzeja Wajdy. W latach 60-tych aktor przeprowadził się do Warszawy. Tam, występował w Kabarecie Wagabunda i Ateneum. Sławę przyniosły mu także role w spektaklach "Teatru Telewizji". Polak został też obsadzony w produkcjach zagranicznych takich jak: "Herbata i mięta", "Lalka" i "Miłość dwudziestolatków".
W 1964 roku zagrał w filmie "Kochać" i "Rękopis znaleziony w Saragossie". Rola w drugim filmie jest uważana przez krytyków za najlepszą w jego karierze. Ostatnią rolą Cybulskiego była kreacja w filmie "Morderca zostawia ślad" Aleksandra Ścibol-Rylskiego z 1967 roku.
30 sierpnia 1960 roku polski aktor ożenił się z Elżbietą Chwalibóg, którą poznał w "Bim-Bomie". Ślub odbył się w urzędzie w Sopocie, a wesele w Chmielnie. Cybulski miał z nią syna, Macieja.
"Polski James Dean", "buntownik bez powodu"
Aktor zwykle nosił obcisłe skórzane ubrania i charakterystyczne ciemne okulary. Jego styl naśladowała alternatywna młodzież tamtych czasów. Cybulski prowadził nonkonformistyczne życie, łamał zasady i odnosił się krytycznie do norm społecznych.
Był porównywany do Jamesa Deana, uważanego za "żyjącego na krawędzi". W filmach grał postaci rozdarte i zagubione wewnętrznie.
8 stycznia 1967 roku wracał z planu zdjęciowego filmu "Morderca zostawia ślad". Na dworcu kolejowym we Wrocławiu żegnał się z przyjaciółką, aktorką Marleną Dietrich. Próbując wskoczyć do pociągu, Cybulski wpadł pod koła i doznał ciężkich obrażeń ciała. Zmarł w szpitalu. Miał 40 lat. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Henryka Sienkiewicza w Katowicach.
Cybulski zagrał w trzydziestu pięciu filmach fabularnych, dziesięciu sztukach teatralnych i dziewięciu spektaklach. Poświęcono mu filmy: "Wszystko na sprzedaż" Andrzeja Wajdy i "Zbyszek" Jana Laskowskiego. Został też bohaterem książek: O Zbigniewie Cybulskim - Wspomnienia" Włodzimierza Bielickiego, "Okno Zbyszka Cybulskiego" - Jerzego Afanasjewa i "Cybulski Zbigniew - aktor XX wieku" Jana Ciechowicza i Tadeusza Szczepańskiego.
W miejscu śmierci Zbigniewa Cybulskiego znajduje się tablica pamiątkowa, którą odsłonił Andrzej Wajda w 30. rocznicę śmierci aktora.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii.
