W uroczystości wzięli udział rodziny zidentyfikowanych, prezes IPN dr Karol Nawrocki, jego zastępcy: dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, dr hab. Karol Polejowski oraz dr Mateusz Szpytma, a także przedstawiciele władz i instytucji państwowych.
W trakcie ceremonii prezydencki minister Wojciech Kolarski odczytał list prezydenta Andrzeja Dudy.
- Nie ma dostatecznie pięknych słów, odpowiednio okazałych pomników i wystarczająco podniosłych uroczystości, aby wyraziły cześć i wdzięczność wobec najwierniejszych synów i córek RP. Czynimy jednak co w naszej mocy, by ich nazwiska i czyny znalazły się w kronikach naszej ojczyzny. Nie ustajemy w staraniach, aby spełnić powinność Antygony wobec wszystkich, których doczesne szczątki spoczywają w ukrytych lub zapomnianych mogiłach. Każdy nasz rodak, który odważnie i z honorem walczył o wolną Polskę przeciw totalitarnym reżimom, zasługuje na godny pogrzeb z pełnym ceremoniałem wojskowym - napisał prezydent.
Jak podkreślił prezes IPN Karol Nawrocki, Instytut „zawsze powraca po tych, którzy Polskę mieli w sercu". - Nasi archeologowie, poszukiwacze, historycy z Biura Poszukiwań i Identyfikacji odwiedzili 400 miejsc w Polsce i na świecie, podejmując szczątki narodowych bohaterów, których sukcesywnie identyfikujemy i po dekadach doprowadzamy do zasłużonego pogrzebu. Tych, dla których jedyną wartością była niepodległa od dwóch okupacji – niemieckiej i sowieckiej – Polska. Tych, którzy nie godzili się na to, aby Polska w 1945 r. stała się sowiecką kolonią. Żołnierzy września 1939 r., żołnierzy największej podziemnej armii świata - Armii Krajowej, podziemia poakowskiego, partyzantów i bohaterów z Narodowych Sił Zbrojnych i Batalionów Chłopskich - powiedział prezes Nawrocki.
Dodał, że w grupie osób, których personalia poznają uczestnicy uroczystości, nie było cenzusu wiekowego. - Wśród nich będą tacy, którzy urodzili się, gdy Polski już nie było i gdy Polski jeszcze nie było przez cztery kolejne pokolenia, jak Tomasz Piątek urodzony w roku 1906 w okresie międzywojennym działacz Stronnictwa Ludowego, konsekwentnie partyzant Batalionów Chłopskich w czasie okupacji niemieckiej, a po 1945 r. człowiek wielkiego serca, dający dach nad głową, schronienie żołnierzom polskiej wolności. Za to przez komunistyczny rząd został skazany i zamęczony w więzieniu w Raciborzu. Ale są też tacy, którzy nie przeżyli wieku nastoletniego, jak Jan Kowalski +Bystry+ rocznik 1927. Zbyt młody, by bronić ojczyzny w 1939 r., ale gotowy, by bronić polskiej niepodległości po 1945 r. - poinformował.
Wśród 20 zidentyfikowanych osób znaleźli się m.in. żołnierze Zgrupowania NSZ kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek” oraz ofiary terroru komunistycznego pogrzebane na terenie Cmentarza Wojskowego na warszawskich Powązkach.
Zidentyfikowano m.in. ofiary terroru komunistycznego zamordowane lub zmarłe na terenie więzienia w Krakowie, Warszawie, Raciborzu i Szczecinie. Ogłoszone zostaną także nazwiska tych, których szczątki zostały odnalezione podczas prac poszukiwawczych prowadzonych na Litwie i Ukrainie.
– Uroczyste wręczenie not identyfikacyjnych w Pałacu Prezydenckim to wyjątkowy moment dla rodzin, które otrzymują potwierdzenie, że Instytut Pamięci Narodowej odnalazł i zidentyfikował szczątki ich bliskich. Jest to zarazem potwierdzenie faktu, że Polska wciąż „powraca po Swoich”. Taka jest nasza narodowa powinność, którą w imieniu wszystkich Polaków ma honor realizować Instytut Pamięci Narodowej – zauważa dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, zastępca Prezesa IPN i dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji.
Renata Kisiołek, krewna Jana Kowalskiego, w imieniu rodzin ofiar podziękowała Instytutowi Pamięci Narodowej za prowadzone działania.
- Dzisiejsza uroczystość jest niezwykle istotna, ponieważ dotyczy rozliczenia z przeszłością. To moment, w którym odradza się nadzieja na pełne zrozumienie i docenienie poświęceń, jakie ponieśli nasi bliscy. Chociaż od tamtych tragicznych dni dzielą nas dziesiątki lat, jednak pamięć o tych których z nami już nie ma ciągle pozostaje żywa. To oni są fundamentem naszej tożsamości , rdzeniem naszej historii i dziedzictwem, które przenosi się z pokolenia na pokolenie - powiedziała Renata Kisiołek. Dodała, że odebrane noty nie są tylko potwierdzeniem tożsamości ich bliskich, ale przynoszą ulgę i pocieszenie rodziną. - Dzisiaj możemy z dumą patrzeć na odrodzenie się pamięci o naszych bliskich. Ich imiona, historie nie będą już pochowane tylko w otchłani tymczasowej pamięci. Wierzymy, że identyfikacja ich ciał i godne złożenie ich na wieczny odpoczynek jest naszym obowiązkiem, a jednocześnie dziełem miłości i szacunku - dodała.
Poniżej lista zidentyfikowanych ofiar:
- Edward Borkowski
- Napoleon Ciukszo ps. „Waligóra”
- Walenty Czaiński
- Leopold Daniec ps. „Leszek” lub Józef Daniec ps. „Jastrząb”
- Wojciech Duśko
- Edmund Kasprzyk ps. „Lech”, „Matniak”, „Czarny”
- Ludwik Kawik ps. „Czujny”
- Ludwik Kłósko ps. „Wigura”
- Jan Kowalski
- Jan Kowalski ps. „Bystry”
- Józef Lewicki ps. „Józef”
- Marian Misiak ps. „Anioł”
- Tadeusz Obtułowicz ps. „Juhas”
- Alojzy Ogrocki
- Tomasz Piątek
- Witold Poliński
- Henryk Skałecki ps. „Suchy”
- Henryk Szwejcer
- Eugeniusz Tomasik ps. „Kruk”
- Eugeniusz Tomasik ps. „Kruk”
Kliknij w NASZĄ GALERIĘ i zobacz portrety i biogramy poszczególnych osób
Przywracanie pamięci o bohaterach
Instytut Pamięci Narodowej prowadzi działania zmierzające do odnalezienia i identyfikacji ofiar reżimów totalitarnych oraz czystek etnicznych w ramach działalności Biura Poszukiwań i Identyfikacji. Łącznie zidentyfikowano ponad 260 osób. W wyniku działań IPN odnaleziono i podjęto szczątki ponad dwóch tysięcy osób. Zabezpieczono 3700 próbek materiału genetycznego ofiar i ich krewnych, które znajdują się obecnie w Bazie Materiału Genetycznego.
Celem sprawniejszej identyfikacji odnajdywanych szczątków Instytut Pamięci Narodowej od kilku lat korzysta z narzędzia udostępnionego przez Federalne Biuro Śledcze Stanów Zjednoczonych (FBI) – systemu CODIS.
Biuro Poszukiwań i Identyfikacji prowadzi działania poszukiwawcze na terenie całego kraju oraz poza jego granicami. Zespół specjalistów przebadał kilkaset miejsc w Polsce, prowadził także prace m.in. na Ukrainie, Białorusi, Łotwie, w Gruzji, na Litwie, w Szwajcarii oraz w Niemczech.
W 2023 r. zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji przeprowadził prace w kilkudziesięciu lokalizacjach w Polsce. Był to m.in. Cmentarz Wojskowy na Powązkach, Cmentarz Osobowicki we Wrocławiu, teren jednostki wojskowej w Rembertowie, teren Górek Czechowskich w Lublinie.
Przeprowadzono także kilka etapów prac poszukiwawczych w Mucznem w Bieszczadach, gdzie poszukiwano szczątków Polaków – ofiar zbrodni OUN/UPA z 1944 r. Należy także podkreślić rozpoczęcie prac poszukiwawczych na terenie cmentarza św. Wojciecha w Łodzi, gdzie odnaleziono dotychczas szczątki 4 ofiar niemieckiego obozu dla dzieci i młodzieży przy ul. Przemysłowej.
Przeprowadzone zostały także prace poszukiwawcze poza granicami kraju, m.in. dwa etapy badań na terenie Kalwarii Wileńskiej w Wilnie, gdzie odnaleziono szczątki żołnierzy Armii Krajowej, poległych w Bitwie pod Krawczunami (operacja „Ostra Brama”).
