„Bystry” odnaleziony i zidentyfikowany. "Był gotowy by bronić polskiej niepodległości po roku 1945"

Uroczystość ogłoszenia nazwisk odnalezionych przez IPN żołnierzy niezłomnych odbyła się w piątek (1.12) w Belwederze.
W gronie 20 osób znalazły się dwa nazwiska związane z Lubelszczyzną.

W pierwszym przypadku chodzi o Jana Kowalskiego ps. Bystry, który urodził się w 1927 roku w Rudnie w powiecie lubartowskim. Od stycznia 1946 r. był członkiem oddziału Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Wiktora Targońskiego ps. „Brzoza” z Obwodu WiN Lubartów, a we wrześniu tego samego roku dołączył do oddziału Kazimierza Woźniaka ps. „Szatan” ze zgrupowania mjr. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”.

4 października 1946 r. "Bystry" został ciężko ranny w czasie potyczki z oddziałem KBW w Piotrawinie i niedługo później zmarł. Ciało partyzanta przeniesiono do domu Jana Sykuta w Orliczu, włożono do trumny, którą ukryto w stodole, a następnie pod osłoną nocy przewieziono na cmentarz. Jednak już 7 października trumnę odnalazła penetrująca wieś Grupa Operacyjna UB-KBW. Ciało "Bystrego" trafiło do siedziby Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Lubartowie, a następnie zostało pochowane przez funkcjonariuszy w nieoznaczonym miejscu.

Szczątki Jana Kowalskiego zostały odnalezione w trakcie prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN w kwietniu 2021 r. na cmentarzu Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Anny w Lubartowie.

Jak podkreślił prezes IPN, dr Karol Nawrocki „Bystry” nie przeżył wieku nastoletniego, bo zginął z bronią w ręku w starciu z komunistami.

– Był zbyt młody by bronić ojczyzny w 1939 r. Ale gotowy by bronić polskiej niepodległości po roku 1945 – mówił prezes Nawrocki. I dodał, że podkomendny legendarnego „Zapory” znalazł się w gronie polskich bohaterów, dla których ważne było to, by Polska była niepodległa, wolna i suwerenna. - IPN zawsze wraca po tych, którzy Polskę mieli w sercu, Polsce służyli i za Polskę gotowi byli umierać – dodał prezes IPN.

Drugą osobą związaną z woj. lubelskim jest Henryk Skałecki ps. „Suchy”, który urodził się w Woli Sławińskiej, znajdującej się obecnie w granicach Lublina. Od czerwca 1944 r. pełnił funkcję łącznika na placówce Lipniak w Konopnicy, dowodzonej przez Bolesława Banaszka ps. „Burza”, a następnie Stanisława Chrzanowskiego ps. „Ciemny”, która podlegała oddziałowi kpt. Stanisława Łukasika ps. „Ryś” ze Zgrupowania Armii Krajowej - Delegatury Sił Zbrojnych – Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość mjra Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”. W grudniu 1945 r. został aresztowany i wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z 2 maja 1946 r. skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności. Był więziony na Zamku w Lublinie, a od lipca 1946 r. w Raciborzu, gdzie zmarł 23 marca 1947 r. podczas odbywania kary.

Szczątki Henryka Skałeckiego zostały odnalezione na cmentarzu parafialnym Jeruzalem w Raciborzu.