Kiepura oczarował Nowy Jork

Śpiewak urodził się 16 maja 1902 roku w Sosnowcu. Był synem piekarza i skrzypaczki. Mały Jan wraz z bratem Władysławem wychowywał się w domu połączonym z piekarnią "Lech" przy ul. Miłej w Sosnowcu. Opary zaczynu drożdżowego odbiły się na drogach oddechowych młodego Kiepury, który musiał przejść kilka operacji gardła i strun głosowych.

Był aktywnym dzieckiem, działał w miejskiej drużynie harcerskiej oraz grał w piłkę nożną w zespole "Wiktoria". W szkole mimo łatki rozrabiaki, zawsze brał udział w akademiach, na których zadziwiał swoim śpiewem.

Mimo oczywistego talentu muzycznego, zdecydował się na studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W wolnym czasie między zajęciami na uczelni, uczęszczał na lekcje śpiewu do Wacława Brzezińskiego.

To właśnie po rekomendacji swojego mentora, w 1924 roku Kiepura został przyjęty do chóru Teatru Wielkiego. Przez nagły rozpęd kariery wokalnej, Kiepura zaniedbał studia i został z nich usunięty.

Kiepura z artystami polskimi występującymi w Wiedniu.
(fot. NAC [1])

Zadebiutował jako góral w "Halce" Stanisława Moniuszki. Szybko jednak został odsunięty przez reżysera od przedstawienia. Reżyser nie mógł znieść, że ambitny śpiewak nie bacząc na dyrygenta znacznie przedłużał swoje kwestię chwaląc się swoimi umiejętnościami. W 1925 roku powrócił na deski teatru grając Fausta w spektaklu Charlesa-François Gounoda.

W 1927 roku Kiepura koncertował w Warszawie, Krakowie oraz Wrocławiu. Odwiedził także Krynicę, gdzie postanowił wybudować własny hotel.

Projektem architektonicznym zajął się Bohdan Pniewski, a budową inż. Zygmunt Protasiewicz. Kiepura sprowadził do Krynicy swoich rodziców, którzy mieli dbać o jego drugi dom. Hotel oficjalnie otworzono w grudniu 1933 roku. Kiepura nazwał go "Patria", co w tłumaczeniu z łaciny oznacza "Ojczyzna".

Z racji braku zainteresowania polskiego społeczeństwa jego twórczością, Kiepura postanowił wyjechać do Paryża. Planu jednak nie został do końca zrealizowany. Kiepura wyjechał z Polski, ale w trakcie podróży zatrzymał się w Wiedniu, gdzie pozostał. W stolicy Austrii szybko zainteresował się nim Franz Schalk, dyrektor tamtejszej Opery. Kiepura wystąpił w "Tosce" u boku wybitnej Marii Jeritzy.

Rola przyniosła mu ogromną popularność, mimo że w języku włoskim umiał zaśpiewać tylko dwie arie. Resztę kontynuował po polsku. Wiedeńska prasa nazwała go "królem tenorów". Sławę przyniósł mu także udział w prapremierze opery "Le preziose ridicole" Felice Lattuady pod batutą Artura Toscaniniego oraz rola kawalera Des Grieux w "Manon" pod muzycznym kierownictwem Victora de Sabaty.

Magda Schneider i Jan Kiepura w "Pieśni nocy".
(fot. NAC [2])

W latach 1930-1936 artysta próbował swoich sił jako aktor filmowy. Współpracował m.in. z berlińską UFA. Zagrał m.in. w "Pieśni nocy", "Kocham wszystkie kobiety" czy "Krainie uśmiechu".

Na jednym z planów filmowych poznał Martę Eggerth. Po dwóch latach znajomości pobrali się. Uroczystość zaślubin odbyła się 31 października 1936 roku w Katowicach, a przyjęcie weselne w hotelu Monopol.

Małżeństwo wyjechało do Nowego Jorku, gdzie po kilku latach na świat przyszli dwaj synowie Jan Tadeusz (ur. 1944) i Marian-Wiktor (1950).

10 stycznia 1938 roku przyszedł dla Kiepury przełomowy moment. Zagrał Rudolfa w "Cyganerii" w Matropolitan Opera w Nowym Jorku. Po światowym debiucie kariera polskiego artysty zaczęła nabierać zawrotnego tempa. Dostał rolę Don Joségo w "Carmen" i Księcia Mantui w "Rigoletcie". Sława zawiodła go aż do Buenos Aires, gdzie w sezonie 1941-1942 występował w Teatro Colón.

Budynek Metropolitan Opera.
(fot. Wikimedia Commons)

W 1946 roku Kiepurowie przyjęli amerykańskie obywatelstwo, co znacznie polepszyło ich sytuację materialną. Część pieniędzy Kiepura przeznacza na pomoc dla potrzebujących Polaków. Wspiera powodzian i najbiedniejszych mieszkańców Krynicy.

Artysta dokłada się także do odbudowy Wawelu, swoimi dochodami zasila budżet Muzeum Narodowego i Funduszu Chopina.

Kiepura pozostał aktywnym artystą do końca życia. Dwa dni przed śmiercią śpiewał na koncercie polonijnym w Portchester. Zmarł nagle 15 sierpnia 1966 roku w Harrison pod Nowym Jorkiem. Przyczyną zgonu był zawał serca, prawdopodobnie na skutek otrzymania złej wiadomości od agenta finansowego. Został pochowany 3 września 1966 roku w Alei Zasłużonych na warszawskich Powązkach. W pogrzebie artysty wzięło udział ponad 100 tysięcy osób.

Jan Kiepura został odznaczony m.in. Polskim Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta, francuską Legią Honorową, belgijskim Orderem Leopolda I oraz szwedzką Gwiazdą Polarną. W Krynicy-Zdroju corocznie odbywa się europejski festiwal jego imienia.

[1]

[2]

Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0