Już w poniedziałek, 20 czerwca 2022 roku, po raz pierwszy obchodzić będziemy Narodowy Dzień Powstań Śląskich, ustanowiony 8 czerwca 2022 roku, na mocy podpisanej przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawy. Równe sto lat temu, dokładnie 20 czerwca 1922 roku, wojska polskie wkroczyły do Katowic, a niedługo później podpisano akt włączenia części Górnego Śląska do Polski. Obchodom setnej rocznicy tych niezwykle ważnych wydarzeń została poświęcona konferencja prasowa z udziałem wicepremiera Piotra Glińskiego, która odbyła się w wtorek, 14 czerwca 2022 roku. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podkreślił ich rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej Polaków oraz zapowiedział najważniejsze inicjatywy, jakie będą miały miejsce podczas zbliżającego się świętowania.
Piotr Gliński wskazał na wymiar historyczny i współczesny powstań śląskich
Na samym początku, wicepremier odwołał się do historii i przypomniał, jak ważnymi oraz wielowymiarowymi działaniami w dziejach Polski były powstania śląskie, które miały ogromny wpływ na proces kształtowania się polskich granic.
– Rzadko pamiętamy, że ten epizod śląski był bardzo krwawy. Był także bardzo trudny do zrealizowania, ponieważ w tym czasie zaognione były również inne fronty – w czasie II powstania śląskiego toczyła się wojna polsko-bolszewicka. Dlatego należy podkreślić, że cały proces odzyskiwania niepodległości – w tym powstania śląskie – to z jednej strony czyn zbrojny, gotowość polskiej wspólnoty, mimo tak trudnych czasów, do walki z bronią w ręku, a z drugiej – działania dyplomatyczne – mówił podczas konferencji Piotr Gliński.
Wicepremier podkreślił też rolę tych wydarzeń w kształtowaniu polskiej tożsamości narodowej, odwołując się do współczesnej sytuacji na Ukrainie.
– Współczesny kontekst wojny na Ukrainie dobitnie nam dziś pokazuje, jak ważne są tego typu wybory i jak bardzo ważne są wartości, które umożliwiają wspólną obronę w sytuacji krytycznej. Taka była przed stu laty sytuacja Polski i tylko dzięki heroizmowi i mądrości naszych ojców możemy dziś rozwijać się w wolnym państwie – zauważył Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Jedną z głównych inicjatyw będzie otwarcie Panteonu Śląskiego
Podczas konferencji zaprezentowano najważniejsze inicjatywy, jakie zaplanowano na obchody setnej rocznicy przyłączenia części Górnego Śląska do Polski. Nie zabraknie koncertów, wystaw, inscenizacji, prezentacji filmów, a także licznych debat. Jednym z głównych wydarzeń będzie otwarcie Panteonu Śląskiego w podziemiach katowickiej katedry.
– W niedzielę otwieramy Panteon Śląski. To jest instytucja, która, jak wiele innych, pozostanie po tych obchodach. (...) Jest on wspólną inicjatywą archidiecezji, miasta Katowice, województwa śląskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Odnosi się do pamięci o Ślązakach, o tych najważniejszych ludziach, którzy na Śląsku żyli, tworzyli i byli związani z polskością. Otwarcie Panteonu odbędzie się 19 czerwca, w przeddzień setnej rocznicy wkroczenia wojsk polskich do Katowic – powiedział wicepremier Gliński.
Instytut Śląski koordynatorem obchodów
Obchody setnej rocznicy powstań śląskich i włączenia ziem Górnego Śląska do macierzy będzie koordynował Instytut Śląski z dr. Bartoszem Kuświkiem na czele, który jest pełnomocnikiem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego do spraw organizacji wydarzeń kulturalnych w ramach tego projektu. Jak stwierdził dr Bartosz Kuświk, przygotowywane inicjatywy będą skierowane nie tylko do Ślązaków, ale nabiorą też charakteru ogólnopolskiego.
– Chcemy nie tylko zapraszać do świętowania, ale również przypomnieć Polakom, dlaczego Śląsk i walka o nasze ziemie była ważna dla Polski – zapowiedział dyrektor Instytutu Śląskiego.
Specjalnie na tę okazję zrealizowano cykl fabularyzowanych filmów dokumentalnych o kobietach związanych z powstaniami śląskimi, a także dokument o procesie kształtowania granic Polski na Śląsku. Powstanie też Internetowa Encyklopedia Powstań Śląskich. Nie zabraknie również debaty naukowej pod tytułem „Przyłączenie Śląska do Macierzy” czy akcji edukacyjno-plakatowej „Dziękujemy, że jesteście z nami”, skierowanej do mieszkańców Śląska. Ponadto, 3 lipca w Rybniku odbędzie się koncert pieśni powstańczych i patriotycznych.
Z inicjatywami wychodzi także Muzeum Śląskie w Katowicach i Biuro Programu „Niepodległa”
Instytucją, która przyłączyła się do organizacji obchodów setnej rocznicy przyłączenia części Śląska do Polski, jest Muzeum Śląskie w Katowicach, które również oferuje ciekawe wydarzenia edukacyjne i kulturalne.
– Zaplanowaliśmy również szereg wydarzeń w samym muzeum, które przypomną nam historię powstań, ale również zintegrują mieszkańców Katowic i okolic – zapowiedziała Maria Czarnecka, dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach. – Koncert pieśni patriotycznych i historycznych wzbogacony o atrakcje dla rodzin połączy nas we wspólnym świętowaniu. Wystawa „Był to dzień niezapomniany – droga generała Stanisława Szeptyckiego na Górny Śląsk” pozwoli zaś przypomnieć, jak przebiegał sam proces włączania ziem śląskich do Polski – dodała. Ponadto, muzeum przygotowuje wystawę plenerową „Dla Ciebie, Polsko – Śląsk”, która zostanie zaprezentowana po raz pierwszy 20 czerwca na dziedzińcu warszawskiego Pałacu pod Blachą.
Zobacz zdjęcia:
Z kolei Biuro Programu „Niepodległa” przygotowało kampanię społeczną zatytułowaną „Śląsk. Wspólna Sprawa – 100. rocznica przyłączenia części Górnego Śląska do Polski”, która ma przypominać, jak ważne dla Polski było odzyskanie ziem śląskich.
– W ramach obchodów Biuro Programu „Niepodległa” przygotowało koncert plenerowy w Parku Śląskim w Chorzowie. Już 18 czerwca o godz. 20.00, na Polach Marsowych w Parku Śląskim w Chorzowie zagrają dla Śląska między innymi Stanisław Soyka, Renata Przemyk, Abradab, Sebastian Riedel, Baasch oraz wielu innych artystów – zapowiedział Wojciech Kirejczyk, dyrektor Biura Programu „Niepodległa”. – Przygotowaliśmy również debatę naukową, serię materiałów edukacyjnych i wystawę o burzliwej historii Górnego Śląska do pobrania ze strony niepodlegla.gov.pl – dodał. W ramach obchodów, „Niepodległa” dofinansuje także rekonstrukcję jednej z historycznych bram, które sto lat temu witały Polaków na Śląsku.