Nowa polska wystawa w Muzeum Auschwitz-Birkenau. Na razie można zobaczyć tymczasową ekspozycję

Otwarta z końcem lutego ekspozycja ma charakter tymczasowy. Zamknięty bowiem został blok 15, w którym znajdowała się mocno przestarzała poprzednia wystawa polska z 1985 roku. Ta dostępna będzie do momentu ukończenia nowej stałej wystawy polskiej powstającej ponownie w bloku 15.

- Na czas prac konserwatorskich i prac związanych z instalacją nowej stałej ekspozycji – postanowiliśmy stworzyć obszerną wystawę czasową po to, by polska historia Auschwitz, która dotyczy niemalże pół miliona ludzi, była obecna w Miejscu Pamięci w czasie trwania tych prac – powiedział dyrektor Muzeum dr Piotr M. A. Cywiński.

Niemcy w latach 1940-1945 deportowali do obozu Auschwitz ok. 1,3 miliona osób, w tym ok. 450 tysięcy obywateli II Rzeczpospolitej: ok. 300 tysięcy Żydów, ok. 150 tys. Polaków oraz ok. 1400 Romów.

Wystawa poświęcona składa się z kilku rozdziałów. Pierwszy z nich skupia się na historii pierwszego transportu Polaków do obozu Auschwitz 14 czerwca 1940 r. z Tarnowa. Więźniów pierwszego transportu pokazują m.in. odnalezione niedawno unikatowe zdjęcia ze zbiorów Marka Tomaszewskiego. Kolejne części opowiadają o różnych dużych akcjach deportacyjnych polskich obywateli: z Zamojszczyzny, z gett Zagłębia Dąbrowskiego oraz z getta w Litzmannstadt, czy z powstańczej Warszawy.

– Dzięki materiałom archiwalnym, fotografiom oraz replikom obiektów, poznamy historię różnych grup polskich obywateli deportowanych w Auschwitz. Zobaczymy ich twarze, a także przeczytamy relacje ludzi różnego pochodzenia i z różnych środowisk brutalnie wrzuconych do nowej, bezlitosnej i odczłowieczającej rzeczywistości otoczonej kolczastym drutem – powiedziała kuratorka wystawy Marta Kubińska.

Częścią wystawy jest także specjalna oś czasu, na której zaprezentowano losy prawie 60 obywateli polskich deportowanych i więzionych w obozie – Polaków, Żydów i Romów.

– Przewodnim motywem graficznym całej wystawy są linie, symbolizujące druty otaczające „skrawek świata”. Te same linie, podobnie jak te porządkujące arkusze i karty personalne, meldunki karne i akty zgonu w KL Auschwitz, tutaj porządkują poszczególne treści wystawy. Na wystawie pojawia się dodatkowa linia - znacznik czasu. Czasu pomiędzy rokiem 1940 a 1944 – czasu deportacji obywateli polskich do Auschwitz – powiedziała autorka koncepcji wystawy Anita Łukaszyk-Nagi.

Ważnym elementem ekspozycji są repliki przedmiotów związanych z losami więźniów obozu. Na wystawie można zobaczyć sukienkę Marii Malikowskiej, ryngraf z płaskorzeźbą orła polskiego, podwójny portret rotmistrza Witolda Pileckiego, miniaturowe buciki uszyte dla Batszewy Dagan oraz list z ilustracją Bronisława Czecha.

Całość wystawy dopełniają kopie grypsów i dokumentów archiwalnych, a klamrą zamykającą wystawę, są przesłania Ocalałych skierowane do współczesnego świata, w tym Haliny Birenbaum, byłej więźniarki niemieckich obozów, w tym Auschwitz-Birkenau.

„Ludzkość po wszystkie pokolenia musi poznawać te dzieje, uczyć się z nich do czego prowadzi nienawiść i tworzyć warunki, w których nigdy i nigdzie nie mogłyby się powtórzyć! Wszyscy tak samo przychodzimy na ten świat, dojrzewamy, rozwijamy się, odczuwamy strach, radość, ból, miłość - starzejemy się i umieramy. Każde stworzenie pragnie żyć i nikt nie ma prawa odbierać je innym! Najwyższą wartością jest Życie” - napisała Halina Birenbaum.

Mottem nowej ekspozycji czasowej są słowa innego Ocalałego z Auschwitz Tadeusza Borowskiego: „Drutami otoczony skrawek świata...”