Dwadzieścia lat przyjaźni
Porozumienie zostało nazwane Układem o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej. Było ono odpowiedzią na włącznie Republiki Federalnej Niemiec do Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego (NATO).
Układ Warszawski podpisały wszystkie państwa socjalistyczne Europy poza Socjalistyczną Federacyjną Republiką Jugosławii.
Porozumienie oficjalnie miało charakter obronny. Traktowano je jako przeciwwagę dla zagrożenia ze strony NATO. Państwa członkowskie miały bronić się w przypadku ataku na jedno z nich. Układ nabrał mocy prawnej 4 czerwca 1955 roku. Organizacja została powołana na dwadzieścia lat z przedłużeniem na dziesięć.
Struktura sojuszu została podzielona na organy kierownicze i konsultacyjne: Doradczy Komitet Polityczny (premierzy rządów), Komitet Ministrów Obrony (ministrowie obrony) i Komitet Techniczny (wojska). Znajdowała się w nim także część wojskowa Zjednoczone Dowództwo Sił Zbrojnych (ministrowie) ze sztabem oraz wydzielone siły zbrojne poszczególnych państw tworzące Zjednoczone Siły Zbrojne. Dowództwo sojuszu mieściło się w Moskwie.
Broń jądrowa w radzieckich rękach
Na początku działalność Układu Warszawskiego miała się opierać o strategię prowadzenia działań wojennych w formie uderzeń rakietowych. Następnie w założenia doktryny wprowadzono możliwość użycia broni jądrowej i masowej. Na początku lat 80. XX wieku opracowano nowy statut, który dopuszczał walkę bronią jądrową tylko w przypadku użycia jej przez przeciwnika.
Jedynym państwem w całym układzie, które posiadało broń jądrową była Armia Radziecka. Dysponowała ona 200 ładunkami, podczas gdy NATO miało ich ponad 3 tysiące. Broń była rozmieszczona na terytorium różnych państw (w tym Polski). Siły zbrojne układu liczyły ponad 3 miliony ludzi.
Z Doktryną Breżniewa na Czechosłowację
Układ Warszawski przeprowadził w ciągu swojej działalności tylko jedną operację wojskową. 21 sierpnia 1968 roku interweniował podczas Praskiej Wiosny w Czechosłowacji. Operacja Dunaj, bo tak nazwano akcję miała na celu zatrzymanie reform liberalizacji prowadzonej przez Alexandra Dubceka. W akcji wzięło udział około 750 tys. żołnierzy, 6300 czołgów i 800 samolotów. Operacja okazała się skuteczna. W tym czasie polityka zagraniczna ZSRR była podporządkowana tak zwanej "Doktrynie Breżniewa".
W 1989 roku na szczycie w Bukareszcie państwa członkowskie zdecydowały o odejściu od Doktryny Breżniewa, która mówiła, że suwerenność państw socjalistycznych nie może przeciwstawiać się interesom międzynarodowego socjalizmu. Wynikało to ze zmian ustrojowych w krajach Europy Wschodniej.
25 lutego 1991 roku w Budapeszcie podpisano umowę o zakończeniu współpracy wojskowej w ramach Układu Warszawskiego, a 1 lipca rozwiązano struktury polityczne. Układ Warszawski przestał istnieć.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
[1] Zdjęcie udostępnione jest na licencji:
Creative Commons
Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach. 3.0. Holandia
