Jak już informowaliśmy, wśród żołnierzy pochowanych na cmentarzu wojennym w Mikuliszkach, byli żołnierze 3. oraz 6. Brygady Wileńskiej Armii Krajowej.
Część z nich zginęła 8 stycznia 1944 roku w walce z Niemcami. Większość jednak padła z rąk okupantów w kolejnych miesiącach. Dzięki informacjom udostępnionym przez dziennikarzy portalu Związku Polaków na Białorusi Znadniemna.pl możemy upamiętnić imiona i nazwiska żołnierzy, których groby zostały zbezczeszczone.
Kwatera wojenna w Mikuliszkach liczyła 22 indywidualne groby, na których stały krzyże z wyrytymi na nich inskrypcjami, informującymi o każdym spoczywającym pod każdym krzyżem żołnierzu i dacie śmierci bohatera.
Treść wszystkich czytelnych inskrypcji zachowali, spisując je w swoim czasie z krzyży, redaktorzy Znadniemna.pl. Oto jakie napisy widniały na krzyżach:
W pierwszym rzędzie krzyży od lewej do prawej:
- ŻOŁNIERZ NIEZNANY PS. „TRĘBACZ” VI.1944
- WACŁAW PAWŁOWSKI PS. „JIM” III. 1944
- STANISŁAW JURIK PS. „SŁOWIK” VI.1944
- WŁADYSŁAW STUNDZIS PS. „WERNES” 8.1.1944
- ANTONI RETKOWICZ PS. „ZEW” 13.V.1944
- ZBIGNIEW KOŁWZAN PS. „NAGAN” 13.V.1944
- STEFAN DYBOWSKI PS. „CHMURA” 13.V.1944
- EDWARD ADAMOWICZ PS. „CHĘTNY” 13.V. 1944
- N WYSZEMERSKI PS. „CYPRIAN” 13.V. 1944
- GABRIEL KLIKOWICZ PS. „KORDION” 13.V.1944
W drugim rzędzie krzyży od lewej do prawej:
- ŻOŁNIERZ NIEZNANY PS. „WIR” 13.V.1944
- ŻOŁNIERZ NIEZNANY PS. „JUR” 17.III. 1944
- ŻOŁNIERZ NIEZNANY PS. „STRUMYK” 9.VII.1944
- ZYGMUNT ODYNIEC PS. „WIESŁAW” 9.VII.1944
- ZBIGNIEW MŁODKOWSKI PS. „MALICKI” 8. I.1944
- MIECZYSŁAW MACULEWICZ PS. „MIECZ” 13.V.1944
- PAWEŁ POSOCH PS. „MAJ” 17.V.1944
- JEAN HARLES MAFFRE PS. „ MICHEL” 8.I. 1944
- N TRUBACZEWSKI PS. „WODNIK” 8.I.1944
- PIOTR BORTKIEWICZ PS. „KSIĘŻYC” 13.V. 1944
- WACŁAW KOZŁOWSKI PS. „MUR” VI.1944
Jak widać zaledwie kilku bohaterów poległo 8 stycznia 1944 roku.
Możemy oddać hołd także reszcie żołnierzy, przypominając, iż ci, którzy zginęli, na przykład, 13 maja 1944 roku - stoczyli bój z oddziałami litewskiego, kolaborującego z Niemcami, wojska pod dowództwem generała Povilasa Plechavičiusa.
Reszta pochowanych w Mikuliszkach żołnierzy ginęła w mniejszych potyczkach i zasadzkach niemieckich. A śp. Zygmunt Odyniec ps. „Wiesław” i jego nieznany z imienia i nazwiska towarzysz broni, noszący pseudonim „Strumyk”, zginęli 9 lipca 1944 roku, prawdopodobnie goniąc swój oddział, który udał się wyzwalać Wilno z rąk Niemców w ramach operacji Armii Krajowej o kryptonimie „Ostra Brama”.
Bestialski akt barbarzyństwa w Mikuliszkach nie jest odosobnionym przypadkiem bezczeszczenia mogił polskich żołnierzy na Białorusi. Tylko w ostatnich tygodniach w tym kraju zniszczone zostały pochówki AK-owskie m.in. w Bobrowiczach (zbiorowa mogiła 11 żołnierzy) i Dyndyliszkach (4 poległych żołnierzy) w rejonie iwiejskim, Jodkiewiczach (mogiła żołnierza z 1920 roku i obok - AK-owca Adama Pacenki, poległego 15 sierpnia 1944 roku). Władze białoruskie zniszczyły też obelisk legendarnego dowódcy AK-owskiego Jana Piwnika „Ponurego”, który stał w miejscowości Bogdany, dawniej - Jewłasze, pod którymi "Ponury" ze swoim oddziałem stoczył 16 czerwca 1944 roku ostatni bój w swoim życiu.
Za bestialskimi aktami państwowego wandalizmu, których dopuszczają się władze Białorusi wobec polskich pochówków wojennych może stać białoruska prokuratura, prowadząca kuriozalne śledztwo o „ludobójstwie narodu białoruskiego” w czasach II wojny światowej.
Białoruska prokuratura niejednokrotnie występowała z oświadczeniami, że za winną „ludobójstwa” Białorusinów uważa Armię Krajową, "gloryfikowaną przez obecne władze Polski, biorące w ten sposób odpowiedzialność za zbrodnie", popełniane w czasie II wojny światowej.
O związku przypadków bezczeszczenia grobów żołnierskich z prowadzonym dochodzeniem prokuratorskim napisał po publikacji portalu Znadniemna.pl o bezczeszczeniu żołnierskich grobów w Jodkiewiczach jeden z kanałów na Telegramie, związanych z białoruskimi resortami siłowymi.
Napisano wówczas:
„To sprawili rytualnicy {potoczne określenie ludzi dokonujących ekshumacji na zlecenie na przykład prokuratury - red.}(w ramach śledztwa o ludobójstwie Białorusinów) – szczątki żołnierzy zostały pochowane na cmentarzu w Ejsmontach. Sam pomnik wkrótce zburzą”.
W dniu dzisiejszym w odpowiedzi na regularnie dokonywane przez władze Białorusi akty wandalizmu względem pochówków żołnierskich oświadczenie wydało polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Resort zaznaczył, że władze Polski "z oburzeniem" przyjęły doniesienia o niszczeniu polskiej kwatery żołnierzy AK w Mikuliszkach i podkreślił, iż "Polska potępia wszelkie akty bezczeszczenia pamięci żołnierzy, którzy ponieśli najwyższą ofiarę w obronie swojej Ojczyzny”.
„Wzywamy białoruskie władze do natychmiastowego zaprzestania haniebnych działań wymierzonych w polską pamięć na Białorusi" – czytamy w oświadczeniu MSZ RP.
dś
