Hellmann, ojciec śląskich strażaków

To właśnie Johannes Hellmann (1840-1924) jest ojcem chrzestnym Zawodów Sikawek Konnych na Górnym Śląsku, które od 12 lat organizowane są w Szemrowicach. Rudolf Hyla, strażak z Szemrowic, zafascynowany jest twórcą śląskiego pożarnictwa. Dlatego wymyślił zawody przy użyciu sprzętu z początku XX wieku, a także doprowadził do przywrócenia medalu Hellmanna, nadawanego przed wojną za zasługi dla pożarnictwa.

- Od 2011 roku Honorowy Medal im. Johannesa Hellmanna jest przyznawany przez zarząd wojewódzki Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Opolu - mówi Rudolf Hyla.

Johannes Hellmann był strażakiem ochotnikiem, a na co dzień pracował jako urzędnik. Urodził się w Zauditz koło Raciborza (dzisiejsza Sudice w Czechach). Po ukończeniu prawa i administracji na Uniwersytecie Wrocławskim był sędzią najpierw w w Raciborzu, a następnie w Opolu. W 1869 roku został zastępcą burmistrza Gliwic. Od 1873 roku mieszkał w Nysie, gdzie do emerytury pełnił funkcję miejskiego syndyka. Jednostki strażackie zakładał już w Gliwicach.

Zaraz po objęciu funkcji wiceburmistrza przekształcił stowarzyszenia ratownicze i sportowe w ochotniczą straż pożarną. Od 1873 roku szefował jednostce strażackiej w Nysie. Był jednym z założycieli Związku Straży Pożarnych Prowincji Śląskiej i jego przewodniczącym w latach 1896-1920. W 1898 roku Hellmann wprowadził schemat organizacyjny ochotniczych straży pożarnych na całym Śląsku. W każdym powiecie został utworzony oddzielny związek z powiatowym mistrzem strażackim na czele. Hellmann propagował ubezpieczenia przeciwpożarowe, a także ubezpieczenia strażaków i koni ciągnących sikawki.

- Kiedy dziś mówimy o ubezpieczeniu przeciwpożarowym, ubezpieczeniu pośmiertnym, obowiązkowych ubezpieczeniach, ubezpieczeniu koni od wypadków i ogólnie o ubezpieczeniach, to jest to rzecz oczywista, a zawdzięczamy ją właśnie Hellmannowi - podkreśla Lidia Kontny, autorka „Biografii Johannesa Josepha Conrada Hellmanna”.

Pionier pożarnictwa był autorem broszur pt. „Regulaminu ćwiczeń” z 1893 roku oraz „Poprawy ochrony przeciwpożarowej na nizinnym terenie” z 1911 roku. Z jego inicjatywy wydawano „Śląski śpiewnik strażacki” oraz „Śląską Gazetę Strażacką”. Współpracował przy tworzeniu Niemieckiego Związku Straży Pożarnych Ochotniczych i Zawodowych. Działał także w Pruskim Związku Straży oraz w Radzie Nadzorczej Pruskiej Straży Pożarnej.

W 1919 roku utworzył w Prowincjonalnym Związku Straży Pożarnej etat pracownika ds. ochrony przeciwpożarowej, w czym pomógł mu prezes Śląskiej Kasy Ubezpieczenia Ogniowego Pan von Petersdorff, obiecując pomoc finansową. Kiedy w 1920 roku świętował 80. urodziny, w uznaniu jego zasług przyznano mu honorowe obywatelstwo Nysy oraz utworzono Medal Hellmanna, przyznawany za wyjątkowe zasługi w zakresie ochrony przeciwpożarowej Prowincji Śląskiej.

Właśnie ten medal przywrócił pięć lat temu Rudolf Hyla. - Medal Hellmanna po latach znowu jest przyznawany, a potomków ojca śląskiego pożarnictwa w ubiegłym roku gościliśmy w Szemrowicach - mówi Rudolf Hyla z OSP w Szemrowicach. Johannes Hellmann zmarł w 1924 roku. Na jego grobie wyryto napis „Vater der Feuerwehren Schlesiens”, czyli Ojciec Śląskiego Pożarnictwa.

Korzystałem m.in. z referatu Lidii Kontny pt. „Biografia Johannesa Josepha Conrada Hellmanna”.