Spis treści
Usytuowane w miejscu walki, często zarośnięte drzewami, są ważnym i bardzo charakterystycznym świadectwem historii tej ziemi; spoczywają na nich żołnierze różnych narodowości: Polacy, Austriacy, Niemcy, Rosjanie, Węgrzy, Bośniacy, Czesi, Włosi.
Architektoniczne perełki
Na terenie Małopolski, a zwłaszcza dzisiejszych powiatów gorlickiego i tarnowskiego znajduje się około 200 zabytkowych cmentarzy. Ogromna liczba wojskowych nekropolii przypomina o krwawych walkach toczonych na terenie Galicji zachodniej (m.in. w okolicach Tarnowa i Gorlic) na przełomie 1914 i 1915 roku, podczas I wojny światowej, pomiędzy armią rosyjską a armią C.K. Austrii.
Cmentarze z I Wojny Światowej to nie tylko interesujące zabytki architektoniczne, przypominające o szacunku wobec poległych, to także pomniki będące swoistym świadectwem minionych lat oraz atrakcja dla turystów odwiedzających te miejsca. Często pięknie dopracowana architektura harmonijnie łączy się z malowniczym położeniem; na wzgórzu, z widokiem na całą okolicę.
Na terenie Galicji podczas I wojny światowej, od 1915 r., kiedy to został utworzony przez austriackie Ministerstwo Wojny IX Wydział Grobów Wojennych, działający w okolicach, gdzie wcześniej miały miejsce intensywne walki, w sumie zorganizowano ok. 400 różnej wielkości cmentarzy wojennych.
Martwi - wszyscy równi
Austriackie Ministerstwo Wojny poświęcało dużo uwag urządzeniu cmentarzy wojennych podczas I wojny światowej. Wróg po śmierci przestawał być wrogiem.
Z dużą starannością więc organizowano pochówki poległych żołnierzy. Nie tylko własnej armii czy narodowości, ale też sojusznikom, także poległym żołnierzom wrogiej armii rosyjskiej.
Starannie zaprojektowane
Pomimo trudności wojennych przy projektowaniu poszczególnych założeń cmentarnych przeprowadzano konkursy, a po wyborze odpowiedniego projektu zatrudniani byli fachowcy: rzeźbiarze, kamieniarze, miedziorytnicy.
Niekiedy cmentarzom wojennym nadawano formę parku. Widoczna po dziś dzień jest dbałość o to, by cmentarz dobrze harmonizował z otoczeniem, by estetycznie wpisywał się w okoliczną zieleń i naturalne ukształtowanie terenu.
Wplecione w sieć szlaków turystycznych i oznakowań, pozwalają wędrowcom na łatwe odnalezienie i chwilę refleksji.