Czy historia jest ważna dla Polaków? Instytut Pamięci Narodowej przedstawił częściowe wyniki badań

Jak zaznacza Instytut Pamięci Narodowej, wyniki badań przede wszystkim powinny być impulsem do większego namysłu nad stanem wiedzy i świadomości historycznej, szczególnie młodych Polaków. Ukazują dominujące postawy wobec historii. Dają również odpowiedzi na pytania dotyczące źródeł, z których Polacy czerpią wiedzę o swojej przeszłości. Pokazują, które działania, a także jaka oferta edukacyjna cieszą się największym zainteresowaniem, dając przy tym najlepsze rezultaty.

Nowością jest zestawienie sposobów nauczania historii preferowanych przez nauczycieli z opiniami uczniów. Stwarza to przestrzeń do zmiany sposobów przekazywania wiedzy historycznej, dostosowując proces edukacji do dynamicznie zmieniającego się świata.

W projekcie badawczym, którego pełne wyniki będą prezentowane podczas Kongresu Pamięci Narodowej (organizowanego w dniach 13-15 kwietnia 2023 r. na stadionie PGE Narodowy w Warszawie), uczestniczyło ponad sześć tysięcy osób. W trzech losowych i reprezentatywnych badaniach poddano analizie postawy społeczeństwa polskiego wobec przeszłości.

Skoncentrowano się na grupach społecznych o kluczowym znaczeniu dla projektowania polityki edukacyjnej: uczniowie szkół średnich, nauczyciele historii oraz Polacy od 20 roku życia. Tak szeroko zakrojone badania ilościowe uzupełniono pogłębionymi badaniami jakościowymi metodą zogniskowanych wywiadów grupowych.

Podczas konferencji prasowej zaprezentowane zostały cztery postawy, jakie Polacy reprezentują wobec historii. Były to:

• Postawa refleksyjno-poznawcza – oznaczająca otwartość na poznawanie historii i refleksję nad nią w kontekście współczesnych wydarzeń. Tę postawę reprezentuje 13% Polaków 20+, 15% uczniów i 82% nauczycieli.
• Postawa poznawcza – zainteresowanie wybranymi aspektami historii, bez wyraźnej tendencji czynienia z niej przedmiotu refleksji. Tę postawę reprezentuje 6% Polaków 20+, 11% uczniów i 5% nauczycieli.
• Postawa kontestacyjna – negująca sens obecności historii w życiu człowieka. Tę postawę reprezentuje 11% Polaków 20+, 8% uczniów i 2% nauczycieli.
• Postawa ambiwalentna – brak w niej niechęci do poznawania historii i czynienia z niej przedmiotu refleksji w kontekście współczesności, ale też brak otwartości na historię i refleksji nad nią. Tę postawę reprezentuje aż 50% Polaków 20+ i 54% uczniów. Co ciekawe, taką postawę prezentuje też 5% nauczycieli historii.

Podczas badania grupie zadano pytanie "Czy jesteś patriotą?" Aż 15% uczniów dało odpowiedź negatywną, a 21% nie umiało się określić. Budujące, że wśród dorosłych tylko 5% osób odpowiada przecząco na pytanie, a 12% odpowiada "trudno powiedzieć". Nauczyciele w zdecydowanej większości określili się jako patrioci.

mm