Historia procesu oprawców z KL Stutthof i publicznej egzekucji na Pohulance. Nowa książka dr. Marcina Owsińskiego

Tomasz Chudzyński
Okładka nowej książki dr. Marcina Owsińskiego
Okładka nowej książki dr. Marcina Owsińskiego Muzeum Stutthof
Nowa książka dr. Marcina Owsińskiego, kierownika Działu Naukowego Muzeum Stutthof to monumentalna, szczegółowa, wielowątkowa i poruszająca opowieść związana z pierwszą próbą sądzenia osób funkcyjnych z niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego „Stutthof”.

Szacuje się, że od 1945 do 2022 r. spośród kilku tysięcy SS-manów, nadzorczyń i więźniów pełniących różne funkcje w KL Stutthof przed jakimikolwiek sądami stanęło zaledwie ponad 120 mężczyzn i kobiet, z których skazanych zostało ok. 110 osób.

W Polsce odbyły się przynajmniej 34 procesy (cztery zbiorowe i 30 pojedynczych), kilka kolejnych przeprowadzono w RFN. Ostatnie z nich toczyły się w Hamburgu jeszcze w 2022 r. W liczbach bezwzględnych wymiar sprawiedliwości osądził zatem jedynie promil spośród wszystkich byłych funkcjonariuszy obozu Stutthof. Do powszechnej świadomości z całej gamy tych wielu dochodzeń i wyroków przeszedł jedynie proces przeprowadzony w Gdańsku w 1946 r., zakończony spektakularnym, publicznym wykonaniem wyroku śmierci na 11 osobach.

Śledztwo toczyło się w polskim Gdańsku od połowy 1945 roku, zaś sam publiczny i bardzo medialny proces przeprowadzono przed Specjalnym Sądem Karnym w Gdańsku w kwietniu i maju 1946 roku. W wyniku przeprowadzonego postępowania 11 osób skazano na karę śmierci. Wyrok wykonano publicznie w Gdańsku 4 lipca 1946 roku w obecności dziesiątek tysięcy świadków.

DZIENNIK BAŁTYCKI w GOOGLE NEWS

W książce zaprezentowano biografie 16 osób objętych pierwszym śledztwem i procesem stutthofskim: 1 byłego SS-mana, 6 niemieckich kobiet – nadzorczyń SS oraz 9 byłych polskich więźniów, którzy pełnili w obozie funkcje kapo i blokowych. Prezentacja prowadzona jest chronologicznie i przedstawia kolejne etapy ich życia i przemiany w sprawców, od okresu przedwojennego, poprzez doświadczenie wojny, pobyt w obozie i powody wyboru złego sposobu postępowania, poprzez okoliczności rozpoznania i aresztowania po wojnie, stosunek do własnej winy, sposoby usprawiedliwiania i obrony, aż po zachowania na procesie.

„Lagrowi ludzie" to sugestywna i wielowątkowa opowieść o konkretnych ludziach z obozu Stutthof oraz ich ewolucji mentalnej i sprawczej jaka nastąpiła w czasie pobytu w tym niemieckim obozie koncentracyjnym. To także przede wszystkim ponadczasowa przypowieść o zmienności i nieprzewidywalności życia.

Praca została oparta na wieloletnich badaniach Autora, wykorzystano w niej materiały z ponad 20 archiwów polskich i zagranicznych, zawiera też prawie sto, w większości nieznanych, ilustracji związanych z tematem opowieści. Jej uzupełnieniem jest też obszerne kalendarium oraz bibliografia i indeksy.

Marcin Owsiński, „Lagrowi ludzie. Śledztwo i pierwszy proces stutthofski (1945-1946). Opowieść o przemianie”, Gdynia-Sztutowo 2022, ISBN 978-83-7729-708-7, ss. 688.

CZYTAJ TAKŻE: 82 lata po kaźni. Zdjęcie trafi do rodziny w Koszalinie

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Edukacja

Polecane oferty

* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera
Wróć na naszahistoria.pl Nasza Historia