Marian Włodzimierz Zacharski urodził się 15 sierpnia 1951 roku w Gdyni. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Był funkcjonariuszem wywiadu PRL i RP. W 1981 roku po zdobyciu tajnych informacji od pracownika Hughes Aircraft Corporation, Williama Bella został skazany za szpiegostwo na karę dożywotniego pozbawienia wolności.
Został uwolniony w 1985 roku, w wyniku wymiany na 25 współpracowników wywiadu amerykańskiego więzionych w krajach bloku wschodniego, powrócił do Polski.
Przemysłowa przykrywka
Zacharski przybył do Stanów w 1975 roku, jako pracownik Polish-American Machinery Corporation (POLAMCO), firmy będącej reprezentantem polskiej centrali handlu zagranicznego Metalexport (przykrywki wywiadu PRL).
Formalnie zajmował się sprzedażą maszyn i urządzeń kalifornijskim przedsiębiorstwom przemysłu lotniczego. Zaprzyjaźnił się z tonącym w długach Williamem Bellem, którego (nie przez przypadek) stał się sąsiadem.
Informacje warte 110 tysięcy dolarów
Po zdobyciu zaufania Bella, Zacharski przeszedł do działania. Początkowo poprosił go o udostępnienie różnych jawnych materiałów, następnie nakłonił go do przekazania niejawnych, płacąc za dokumentację techniczną atrakcyjne pieniądze. Jednocześnie pozyskał go jako OZI SB MSW (agent wywiadu).
Do 1981, czyli do czasu zatrzymania Zacharskiego przez funkcjonariuszy kontrwywiadu FBI za szpiegostwo, Bell otrzymał od niego ok. 110 tysięcy dolarów oraz złote monety o wartości ok. 60 tysięcy dolarów.
Wśród materiałów zdobytych przez Mariana Zacharskiego znalazły się m.in.: dokumentacja techniczna rakiet przeciwlotniczych typu Hawk, dane dotyczące oprzyrządowania radarowego dla samolotów typu Stealth, bombowca strategicznego, nowego wówczas Rockwell B-1, myśliwca F-15 oraz sonarów dla atomowych okrętów podwodnych.
Materiały te były w znacznej części przekazywane radzieckiemu wywiadowi wojskowemu GRU. Zacharskiemu przypisuje się również udział w zdobyciu egzemplarza najnowszego amerykańskiego czołgu M1 Abrams oraz błędnie - planów systemu obrony przeciwlotniczej Patriot.
Dekonspiracja
W 1981 Zacharski został zdekonspirowany przez Polaka pracującego w ONZ Jerzego Korycińskiego, który zbiegł i poinformował Federalne Biuro Śledcze o działalności polskiego wywiadu w Stanach. William Bell, główne osobowe źródło informacji Zacharskiego, przystał na współpracę z kontrwywiadem FBI i namówił go na rozmowę, mając przy sobie ukryte urządzenie podsłuchowe.
Zacharski został aresztowany 28 czerwca 1981. Odmówił składania wyjaśnień nie ujawniając przy tym tajemnic państwowych. 14 grudnia 1981 został skazany na karę dożywotniego więzienia.
Wodzony na pokuszenie
William Bell otrzymał karę 8 lat więzienia. Zacharski przez wiele lat jako więzień był łamany przez kontrwywiad FBI w celu przewerbowania w zamian za wolność, lecz nie uległ tym próbom.
11 czerwca 1985 Zacharskiego oraz trzech innych szpiegów wschodnioeuropejskich wymieniono na 25 osób więzionych w krajach bloku wschodniego. Wśród nich było między innymi pięciu Polaków - Leszek Chróst, Jacek Jurzak, Jerzy Pawłowski i Bogdan Walewski, odsiadujący kary po 25 lat więzienia, oraz Norbert Adamaschek, skazany na karę 15 lat.
Wymiana na moście
Wymiany szpiegowskiej dokonano za pośrednictwem mecenasa Wolfganga Vogla na moście Glienicke w Berlinie. Organizatorem wymiany, który prowadził poufne rozmowy na ten temat był Markus Wolf, wieloletni szef Hauptverwaltung Aufklärung, Głównego Zarządu Wywiadowczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego NRD.
Po powrocie do ojczyzny w 1985 kapitan odznaczony został przez Radę Państwa Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi na rzecz państwa. Odznaczenie wręczył kpt. Zacharskiemu minister spraw wewnętrznych gen. broni Czesław Kiszczak.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
