Andriej Andriejewicz Własow urodził się 14 września 1901 roku we wsi Łomakinie w guberni niżnonowogrodzkiej w Rosji. Zmarł 45 lat później.
17 lipca gen. Własow został wezwany przez marszałka Siemiona Budionnego do Kijowa, gdzie stanął na czele 37 Armii, broniącej miasta.
Dwukrotnie przyjmował Order Lenina
Po odwrocie wojsk spod Kijowa i jego zajęciu przez Niemców udał się do Woroneża. 10 listopada w Moskwie odbył spotkanie z Józefem Stalinem. W jego wyniku 20 listopada został dowódcą 20 Armii, która broniła przedpola stolicy ZSRR. 6 stycznia 1942 awansował na generała lejtnanta, zaś 22 lutego tego roku został drugi raz odznaczony Orderem Lenina. Dowodząc 20 Armią, wykazał wybitne zdolności dowódcze.
10 marca mianowano go zastępcą dowódcy Frontu Wołchowskiego. 15 kwietnia Własow przejął dowództwo 2 Armii Uderzeniowej, aby wydostać ją z okrążenia, w jakim znajdowała się od 19 marca. 30 kwietnia Niemcy przystąpili do likwidacji armii. Próby wyrwania się z okrążenia, podejmowane przez Własowa, nie dały jednak żadnych rezultatów, on sam zaś, po dwutygodniowej samotnej tułaczce, 12 lipca dostał się do niewoli we wsi Tuchowieci.
W niemieckiej niewoli przeciw Stalinowi
Początkowo trafił do sztabu dowódcy niemieckiej 18 Armii, następnie do Twierdzy Boyen w Giżycku, zaś ostatecznie przewieziono go 20 lipca do Winnicy, gdzie został osadzony w obozie jenieckim dla generałów i oficerów sztabu generalnego Armii Czerwonej.
3 sierpnia wraz z płk. Władimirem I. Bojarskim opracował memorandum skierowane do władz III Rzeszy, w którym wystąpił o utworzenie rosyjskiej armii narodowej do walki ze Stalinem. 10 września napisał tzw. "List Otwarty" do oddziału propagandy Oberkommando der Wehrmacht (OKW).
W odpowiedzi 17 września został przewieziony do Berlina, gdzie trafił do rosyjskiego sztabu oddziału propagandy OKW. Zetknął się tam z Mieletijem A. Zykowem, który stał się jego jednym z najbliższych współpracowników, a także innymi wysokimi oficerami Armii Czerwonej, którzy znajdowali się w niewoli niemieckiej.
27 grudnia w Dabendorfie pod Berlinem podpisał tzw. "Deklarację Smoleńską", głoszącą konieczność walki ze stalinizmem w celu zbudowania nowej Rosji. W tym celu miała powstać rosyjska armia wyzwoleńcza, podporządkowana komitetowi rosyjskiemu z gen. A. A. Własowem na czele. Deklaracja została ogłoszona 13 stycznia 1943 r. w okupowanym Smoleńsku. Sygnatariusze deklaracji stworzyli Rosyjski Ruch Wyzwoleńczy.
Początkowo niemieccy wojskowi popierali działania Własowa. Pozwolili mu na odbycie 2 podróży na okupowane obszary sowieckie. W tym celu w lutym 1943 r. Własow został przewieziony na front do sztabu Grupy Armii "Mitte".
Współpracował z Niemcami i agitował
Miał przekonywać lokalną ludność do swoich idei i współpracy z Niemcami. 25 lutego wystąpił publicznie w Smoleńsku, 29 kwietnia w Rydze, zaś 1 maja w Pskowie. Jego przemówienia cieszyły się dużą popularnością. 3 marca w piśmie "Zaria" ukazał się jego artykuł pt. "Poczemu ja stał na put' bor'by s bolszewizmom".
8 czerwca w kwaterze Adolfa Hitlera miało miejsce spotkanie poświęcone osobie gen. Własowa i utworzeniu Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej. Jednakże latem Hitler wystąpił przeciwko działalności generała, w wyniku czego ten znalazł się w areszcie domowym.
W Berlinie istniała jego kancelaria, pełniąca jednocześnie funkcję Kwatery Głównej. Wszystkie wschodnie formacje zbrojne, których żołnierze nosili naszywki ROA, faktycznie podlegały Generałowi Formacji Wschodnich, zaś wpływ gen. Własowa był zerowy.
Znajdował się on w stanie bezczynności do 16 września 1944 r., kiedy doszło do jego spotkania z Heinrichem Himmlerem. W jego wyniku doszło do wyrażenia zgody na powołanie Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji jako organu politycznego, opublikowanie manifestu politycznego i utworzenie Sił Zbrojnych jako formacji sojuszniczej w stosunku do armii niemieckiej.
14 listopada w okupowanej Pradze został przez gen. Własowa podpisany i przedstawiony Manifest KONR. Dopiero pod koniec stycznia 1945 r. został on przez Niemców mianowany głównodowodzącym Sił Zbrojnych KONR, w skład których ostatecznie weszły jedynie trzy dywizje piechoty, w tym do końca wojny tylko jedna osiągnęła gotowość bojową i wzięła udział w walkach oraz jednostki tyłowe i zapasowe, nie stanowiące na dodatek jednego związku operacyjnego.
16 Własow wraz z gen. Ernstem Köstringiem przyjął paradę 1 Dywizji Sił Zbrojnych KONR gen. Siergieja K. Buniaczenki. 26 marca uczestniczył w ostatnim zebraniu KONR w Karlovych Varach. W drugiej połowie kwietnia, próbując ratować żołnierzy Sił Zbrojnych KONR, wysłał do Amerykanów jako parlamentariusza gen. Wasilija F. Małyszkina.
Rozmowy ze stroną amerykańską prowadziło też kilku innych wysokich oficerów Sił Zbrojnych KONR. 6 maja 1 Dywizja gen. S. K. Buniaczenki wspomogła powstańców praskich. Być może nastąpiło to na rozkaz gen. Własowa.
On sam 11 maja przedostał się do miejsca przebywania żołnierzy 1 Dywizji, gdzie oddał się w ręce Amerykanów. Jednakże już 12 maja został w niejasnych okolicznościach przejęty przez Sowietów, po czym natychmiast przewieziony do Moskwy.
Powieszony na fortepianowej strunie
Został osadzony w więzieniu na Łubiance, gdzie przeszedł przesłuchania. 30 lipca 1946 r. rozpoczął się proces Własowa i 11 innych wyższych oficerów ROA przed kolegium wojskowym Najwyższego Sądu ZSRR.
31 lipca został ogłoszony wyrok śmierci dla głównodowodzącego ROA, wykonany 2 sierpnia przez powieszenie na strunie fortepianowej. Dokładnie w ten sam sposób Niemcy dokonywali egzekucji na przeciwnikach reżimu hitlerowskiego pod koniec wojny. Dodatkowo w podstawę czaszki kat wbił mu żelazny hak.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
[1] Zdjęcie udostępnione jest na licencji:
Creative Commons
Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach. 3.0. Niemcy
