Prezydent zamierza rozpisać konkurs na na opracowanie koncepcji rzeźbiarsko-architektonicznej. W budżecie na ten cel przeznaczonych jest 50 tys. zł. Zamiary zaniepokoiły radnego Pawła Myszkowskiego. Przypomina, że obecny stan pomnika został niejako podwójnie usankcjonowany: za pierwszym razem społecznie, za drugim prawnie.
- Pomnik został w 2011 roku odkomunizowany w wyniku działań strony społecznej (poprzez umieszczenie napisów „Bóg', „Honor”, „Ojczyzna” oraz korony dla orła), a w roku 2018 dodano słowo „Niepodległość” na mocy uchwały Rady Miasta, która w ten sposób usankcjonowała obecny stan pomnika - zaznacza radny.
Podkreśla też, że również Instytut Pamięci Narodowej wypowiedział się w sprawie obecnej formy pomnika wskazując, że dawny pomnik Bohaterów Ziemi Białostockiej po zmianach nie podlega już pod ustawę dekomunizacyjną, uczulając przy okazji, że powrót do pierwotnej formy może ten stan prawny zmienić.
- Działania, podjęcia których pomnik jeszcze wymaga, to gruntowna konserwacja, zabezpieczenie konstrukcji oraz ewentualne doświetlenie napisów - dodaje Paweł Myszkowski.
Dlatego pyta prezydenta, na czyj wniosek chce zmienić koncepcje pomnika, jaki spodziewany jest efekt tej symbolicznej zmiany i czy w obecnej sytuacji finansowej miasta takie działania są uzasadnionym kosztem.
W odpowiedzi urzędnicy przytaczają tą samą uchwalę od z 2018, o której wspomina Paweł Myszkowski. Tłumaczą, że zielone światło od rady miasta dotyczy wprowadzenia zmian w bryle pomnika Bohaterów Ziemi Białostockiej, który został zrealizowany w 1975 r. wg autorskiego projektu prof. Jana Bohdana Chmielewskiego (1927-2014) i arch. Mirosława Zbichorskiego' Przypominają też, że zodnie z przepisami obowiązującego prawa pomnik ten jest budowlą, do której mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo budowlane.
- Jakakolwiek ingerencja w strukturę przestrzenną tego pomnika - np. poprzez dodanie do jego pierwotnej formy nowych elementów, - oznacza przebudowę istniejącego obiektu budowlanego - zaznacza sekretarz miasta Marek Karpieszuk.
Oznacza to uzyskania pozwolenia na budowę. Uzyskanie takiej decyzji wymaga z kolei udzielenia przez Miasto Białystok zamówienia na wykonanie kompleksowej dokumentacji projektowej przebudowy omawianego pomnika, której autorzy powinni - zgodnie z prawem - zostać wyłonieni w wyniku konkursu na twórcze prace projektowe.
- Zmiana wyrazu symbolicznego pierwotnej formy pomnika zostałaby uzyskana poprzez wprowadzenie w bryle pomnika - i/lub w jego otoczeniu — umiejętnie zaprojektowanych elementów przestrzennych - tłumaczy sekretarz. Stałyby się wizualnymi dowodami dokonanej dekomunizacji ww. pomnika oraz wymowną manifestacją zerwania mieszkańców Białegostoku, którzy z totalitarną ideologią PRL-u.
Zgodnie z uchwałą Rady Miasta Białystok elementami takimi byłyby:
- korona, która miałaby zostać umieszczona na głowie orła,
- napis „NIEPODLEGŁOŚĆ”, dewiza „BÓG, HONOR, OJCZYZNA",
- oraz ewentualne także inne elementy zaproponowane indywidualnie przez autorów poszczególnych prac konkursowych.
