Niemcy odparli trzy ataki wojsk alianckich. Atakowały one pozycje obrońców bez wcześniejszego poznania terenu. Umocnienia natomiast były systemem linii ze stanowiskami zaplanowanymi tak, aby w każdym momencie można było przeprowadzić kontratak.
Pierwszy atak rozpoczął się 17 stycznia. Jednak działania wojskowe były marginalne. Dopiero 22 stycznia nastąpiło uderzenie Amerykanów. Chcieli oni uzyskać dostęp do doliny rzeki Liri, która miała udrożnić drogę do Rzymu. Jednak nie udało się. Rzeka okazała się przeszkodą nie do pokonania, a żołnierze ginęli w jej nurcie. Porażkę poniosło także prawe skrzydło Gaumierów.
11 lutego zdecydowano się na atak Monte Cassino. Dowódca wojsk amerykańskich chciał zdobyć miasto i wzgórze klasztorne. Jednak cel okazał się zbyt trudny do zdobycia.
Jesienią 1943 roku rozpoczęły się prace związane z umocnieniami Linii Gustawa. Hitler kazał połączyć wzgórze klasztorne w system obronny. Mury klasztorne zostały przypadkowo zniszczone podczas bombardowania miasta Cassino. Klasztor ewakuowano, a skarby przewieziono do Rzymu.
Ulotki z ostrzeżeniem
Ewakuacja opata Don Gregorio Diamare 17 lutego 1944 roku; z prawej gen. von Senger
(fot. Wikimedia Commons/Schmidt)
Wojska alianckie ponownie zaatakowały Linię Gustawa. 14 lutego nad klasztorem wyrzucono pociski z ulotkami, które informowały:
"Włoscy Przyjaciele, uważajcie: do tej pory szczególnie staraliśmy się uniknąć bombardowania klasztoru na Monte Cassino. Niemcy wiedzą jak na tym skorzystać. Ale teraz walki coraz bardziej zbliżają się do tego uświęconego miejsca. Nadszedł czas, kiedy musimy wycelować nasze działa w sam klasztor. Udzielamy wam ostrzeżenia, abyście mogli się uratować. Ostrzegamy was usilnie: opuśćcie klasztor. Opuście go natychmiast. Zastosujcie się do tego ostrzeżenia. To dla waszego dobra."
Klasztor został zbombardowany. Na Monte Cassino zrzucono 576 ładunków. Budynek zamienił się w gruz. Akt ten nazwano szczytem głupoty i barbarzyństwa.
Drugie uderzenie rozpoczęło się 15 lutego. Nowozelandczycy zaatakowali stację kolejową Cassino. Udało im się wyprzeć Niemców, jednak musieli się wycofać ze względu na duże straty żołnierzy. 18 lutego znów został zaatakowany klasztor. Na pewien czas zajęto kluczowe wzgórze, jednak ze względu na spore straty wojska alianckie się wycofały.
15 marca rozpoczęło się trzecie natarcie. Było ono poprzedzone bombardowaniem. W ciągu trzech i pół godziny zrzucono na miasto około 1100 ton ładunków. Monte Cassino zostało zrównane z ziemią. Alianci stracili około 48 tys. żołnierzy. Nie zdobyli oni wzgórza i nie przełamali Linii Gustawa.
Polacy pod Monte Cassino
Generał Aleksander, dowódca sił alianckich zaczął planować ofensywę, która miała przełamać Linię Gustawa. Główną siłę atakującą miał być 2 Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Akcja została nazwana "Honker".
Atak rozpoczął się 12 maja o godz. 1 w nocy. Polscy żołnierze szli w zaminowanym terenie pod niemieckim ostrzałem. Do natarcia na wzgórza "593" i "569" ruszył 2 Batalion Strzelców Karpackich. Mimo silnego ognia i ostrzału żołnierze opanowali wzgórze "539". Nie udało mu się jednak zdobyć drugiego wzgórza. 2 Batalion walczył do godziny 8.30.
Generał Anders planował ponowny atak na Monte Cassino. Akcja zaczęła się od bombardowania. Żołnierze zdobywali kolejne i z sukcesem odpierali ataki niemieckie. Opanowano wzgórze "569". Zdobyto i utrzymano "Widmo", "593", "Monte Castellone" i "Massa Albaneta"
Polska walka doprowadziła do wycofania się Niemców na Linię Hitlera. Kiedy wojska alianckie ją zaatakowały, odniosły sukces i praktycznie zażegnały niebezpieczeństwa pochodzącego z najsilniejszych formacji defensywnych przeciwnika.
W nocy z 17 na 18 maja 1944 roku Niemcy opuścili klasztor. Pierwszymi, którzy zjawili się w świętym miejscu był 12 Pułk Ułanów Podolskich. 19 maja wzgórza "575" i "San Angelo" zostały oczyszczone przez polskie oddziały z wojsk nieprzyjaciela. Droga do Rzymu została otwarta. Miasto zostało zdobyte 4 czerwca.
Polskie walki o masyw Monte Cassino trwały 13 dni i 20 godzin. Zginęło w nich około ok. 200 tys. żołnierzy. W 1945 na wzgórzach Monte Cassino stanął polski cmentarz i do dziś jest uznawany za jeden z najważniejszych miejsc kultu walki polskiego żołnierza.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
[1] Zdjęcie udostępnione jest na licencji:
Creative Commons
Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach. 3.0. Niemcy
