Jan Powała. Bohater zasłużony dla Górnego Śląska

Jan Powała urodził się 7 lutego 1896 r. w Pszowie. Jego rodzicami byli Walenty i Paulina z domu Gilner. Po ukończeniu szkoły powszechnej podjął pracę w kopalni Leon w Rydułtowach jako górnik. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany 1 lipca 1915 r. do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Od 27 sierpnia służył na froncie zachodnim we Francji, gdzie odniósł rany i od 9 listopada do 12 grudnia 1916 r przebywał na leczeniu w szpitalu w Brukseli. Z końcem 1917 r. został reklamowany z armii w celu kontynuacji pracy w kopalni.

Po zakończeniu I wojny światowej, w listopadzie 1918 r., wstąpił wraz z Franciszkiem Pukowcem do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, a przysięgę złożył w styczniu 1919 r. w domu Józefa Chrószcza Rydułtowach. W marcu POW GŚl w Rydułtowach została zadenuncjowana, a 14 maja Jan Powała wraz z Franciszkiem Pukowcem rozbroili ścigającego ich policjanta Gawrona.

Po przekroczeniu granicy polskiej 26 maja 1919 r. wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego, służył w 10 kompanii I Bytomskiego Pułku Strzelców później przemianowanego na 167 pułk piechoty. W stopniu sierżanta brał udział w walkach na froncie poznańskiem i na granicy Górnego Śląska przeciw Niemcom, oraz podczas wojny polsko-bolszewickiej w Bitwie Warszawskiej i pod Grodnem. Podczas ofensywy pod Rybczanami (2 czerwca 1920 r.) gdy dowódca 10. kompanii został ciężko ranny, z rozkazu kpt. Augustyna Bańczyka Jan Powała objął nad nią dowództwo i z pomocą kilku żołnierzy 12. kompanii przełamał pozycje przeciwnika. Kompanią Jan Powała dowodził podczas całej ofensywy.

Dnia 20 listopada 1920 r. zostałem z Wojska Polskiego do prac plebiscytowych na Górny Śląsk zwolniony, byłem zaraz po zwolnieniu mnie mianowany w organizacji P.O.W. prezesem Związku Samopomocy Byłych Żołnierzy Polskich w miejscowościach Radku, Kopalnia Emy, Obszar Grażyny i Rydułtowy [...].

Podczas III powstania śląskiego objął w stopniu starszego sierżanta dowództwo 4. kompanii 14 Pułku (wodzisławskiego) Wojsk Powstańczych. Służbę pełnił do 2 lipca 1922 r., następnie został dowódcą straży gminnej w Rydułtowach.

W październiku 1923 r. ożenił się z Ludwiną z domu Opolony, a którą miał trójkę potomstwa:
Od 18 stycznia 1922 r. wstąpił do Służby Celnej, a od 15 kwietnia 1924 r. służył w Policji Województwa Śląskiego. Od 1927 r do 1930 r. pełnił służbę na posterunku w Jastrzębiu Zdroju. W 1928 r., po ukończeniu kursu na komendanta, został mianowany przodownikiem. Pracował na posterunkach w Lyskach, Suminie, a od 19 maja 1937 r. pełnił funkcję komendanta w Wilczej Dolnej.

Po ewakuacji na wschód we wrześniu 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej. Był przetrzymywany w obozie w Ostaszkowie. W kwietniu 1940 r. został przewieziony do siedziby NKWD w Kalininie i tam zamordowany strzałem w tył głowy. Jego szczątki odnaleziono podczas ekshumacji w dole śmierci w Miednoje i pochowano na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje. W 1991 r. został pośmiertnie odznaczony Medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”, a w roku 1993 Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939.