Pancerna "Danuta", fachmanka wojen

Pociąg brał udział w powstaniu wielkopolskim. W późniejszym czasie "walczył" także w bitwie pod Warszawą w sierpniu 1920 i kampanii wrześniowej.

W 1924 roku "Danuta" została przydzielona do jednostki w Jabłonnie skąd trafiła do do 1 Dywizjonu Pociągów Pancernych.

We wrześniu 1925 roku pociąg uległ wypadkowi pod Olkielnikami. Wskutek wykolejenia zginęło dwóch żołnierzy a kilku odniosło rany, uszkodzeniu uległy dwa parowozy i wagony osobowe. Został zmodernizowany na początku lat 30., otrzymując nową lokomotywę i dodatkowe uzbrojenie przeciwlotnicze. We wrześniu 1939 był uzbrojony w 2 haubice 100 mm, 2 armaty 75 mm i 22 ckm-y.

Od wiosny 1939 roku "Danuta" była przydzielona do Dowództwa Okręgu Korpusu nr VII w Poznaniu. W kampanii wrześniowej został przydzielony do 26 Dywizji Piechoty przy Armii Poznań. Pociąg przybył na teren 26 dywizji koło Wągrowca nocą z 27 na 28 sierpnia. Od następnego dnia pociąg rozpoczął zwiad terenu w okolicach Piły.

Skład i uzbrojenie pociągu pancernego "Danuta":
- 1 parowóz opancerzony, 2 wagony artyleryjskie, 1 wagon szturmowy
- 1 samochód osobowy, 2 terenowe, 1 furgon
- 1 parowóz, 2 wagony osobowe, 17 wagonów krytych, 1 węglarka, 1 cysterna wodna, 1 wagon-warsztat, 2 platformy bojowe i 3 platformy
- 3 motocykle z przyczepką
- 5 czołgów rozpoznawczych (TK-3) i 2 lekkie wolnobieżne (FT-17)
- 67 kbk z bagnetem, 113 pistoletów, 115 bagnetów, 4 armaty 75 mm, 2 armatki 37 mm, 8 rkm

Skład pociągu Danuta. Kolejno od lewej: wagon artyleryjski, wagon szturmowy, parowóz pancerny, wagon artyleryjski.
(fot. Wikimedia Commons)

30 sierpnia pociąg dostał rozkaz dozorowania i ochrony linii kolejowych nad Notecią. 1 września pociąg patrolował odcinek Chodzież - Szamocie, dzień później ubezpieczał prawe skrzydło 26 Dywizji. 3 września "Danuta" osłaniała odwrót oddziałów dywizji wycofujących się z Wielkopolski na linię jezior żnińskich. 4 września pociąg dotarł do Żnina odpierając nalot niemiecki.

Następnego dnia pociąg razem z 2 Batalionem 37 Pułku Piechoty wydzielony do obrony Inowrocławia; wieczorem pociąg dotarł do stacji Białe Błota. 6 września "Danuta" pod rozkazami gen. Juliusza Drapelli osłaniała odwrót wojsk polskich spod Torunia by wspierać później na linii Gniewkowo - Inowrocław odwrót 27 Dywizji Piechoty. W tym czasie pociąg utracił kontakt ze swoim składem gospodarczym.

9 września pociąg został skierowany do Kutna, gdzie przebywał inny polski pociąg pancerny, "Paderewski". 11 września pociąg został skierowany na Sochaczew, dotarł jednak tylko do Żychlin - dalszą drogę blokowały zbombardowane pociągi cywilne.

Załoga pociągu zmuszona była zbudować szereg objazdów, docierając do Jackowic pod Łowiczem rankiem 13 września. Od 14 września pociąg brał udział w bitwie nad Bzurą, wzmacniając oddziały broniące Soboty i Piątku i wspierając oddziały 4 Dywizji Piechoty. Następnie pociąg wspierał 16 Dywizję Piechoty w rejonie Łowicza. "Danuta" przyczyniła się do wstrzymania niemieckiego natarcia na tym odcinku.

16 września 1939 roku w trakcie odwrotu pociąg wpadł w zasadzkę, gdy zamaskowane armaty przeciwpancerne rozbiły parowóz. Uszkodzenia te i braki w amunicji przekonały kapitana Korobowicza do opuszczenia pociągu. Tankietki (małe, bezwieżowe czołgi) zdołały się wycofać; wagony i czołgi Renault zaminowano pod ostrzałem nieprzyjaciela.

Pociąg wysadzono w powietrze razem z nacierającą na niego piechota niemiecką. Część załogi dotarła do Warszawy, zasilając załogę prowizorycznego pociągu pancernego na Dworcu Gdańskim.

Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0