Podczas I Kongresu Polaków w Niemczech uchwalono "Pięć prawd Polaka", które stanowiły podstawę działalności Związku Polaków w Niemczech. Do Berlina przybyli Polacy mieszkający na Śląsku Opolskim, z Kaszub, Warmii, Ziemi Malborskiej, Mazur, Westfalii czy Nadrenii. Kongres stanowił stał się manifestacją narodową Polaków w hitlerowskich Niemczech. Jego celem było zwrócenie uwagi świata na półtoramilionową społeczność polską w Niemczech.
Władze nie ułatwiały organizatorom sprawy. Odwołano m.in kilka pociągów. Mimo to, w Kongresie wzięło udział około 5 tysięcy osób.
Kongres odbył się w berlińskim Teatrze Ludowym (niem. Theater des Volkes). Rozpoczęcie go poprzedziły odprawione w kilku berlińskich kościołach msze św. w intencji Polaków w Niemczech. Kongres otworzył prezes związku ks. dr. Bolesław Domańskie.
Wystąpienia kongresowe delegatów potajemnie nagrano na taśmie magnetofonowej. Później pracownicy związku zmontowali je w berlińskim studiu w półgodzinną audycję dla radia i godzinny zapis płytowy. Reportaż wyemitowano w polskim radiu już 12 marca 1938.
Tydzień później ZPwN rozprowadził w Niemczech, a także za granicą 500 albumów z kongresowym nagraniem. Po rozpoczęciu działań wojennych publikacje te były poszukiwane przez Gestapo. Do dziś Przetrwały jedynie dwa komplety.
Pięć prawd Polaka
1. Jesteśmy Polakami
2. Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci
3, Polak Polakowi Bratem!
4. Co dzień Polak Narodowi służy
5. Polska Matką naszą – nie wolno mówić o Matce źle!
