Jednym z celów polityki społecznej PRL-u było upowszechnienie oświaty i jej demokratyzacja. Utworzono nawet specjalny Społeczny Fundusz Budowy Szkół Tysiąclecia, z którego wybudowano 1417 szkół stanowiących utylitarny pomnik tysiąclecia polskiego państwa
Tysiąclatki na 100-lecie
Tablica szkoła tysiąclecia Śliska 5 Warszawa
(fot. Wikipedia Commons/Adrian Grycuk/[1])
Ze względu na potrzeby szkolnictwa wynikające z wchodzenia w wiek szkolny wyżu demograficznego lat 50. XX wieku zaczęto masowo budować szkoły. Sale lekcyjne były przepełnione, dlatego nowe placówki stały się koniecznością.
Nazwa szkół nawiązuje do oficjalnych uroczystości 1000-lecia Państwa Polskiego. Hasło budowy "tysiąca szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego" wypowiedział Władysław Gomułka, 24 września 1958 roku.
Pierwsza taka szkoła to Szkoła Podstawowa nr 7 im. gen. Karola Świerczewskiego w Czeladzi. Jej uroczyste otwarcie nastąpiło 26 lipca 1959 roku. Pracami budowlanymi kierował Jerzy Galon z sosnowieckiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Mieszkaniowego. Budowę obiektu rozpoczęto 26 października 1958 roku. Na Śląsku otworzono jeszcze 32 inne szkoły. Przy ich budowie pracowali m.in. żołnierze Wojskowego Korpusu Górniczego. Jeden z nich wspominał:
"Miałem świadomość, że robimy coś wielkiego. Polska była bardzo zniszczona. Dzieciaki uczyły się w naprawdę fatalnych warunkach. A my mogliśmy to zmienić. Byłem z tego dumny."
Powstawały by uczyć, chronić i leczyć
4 września 1965 roku została oddana po użytku tysięczna szkoła-pomnik w Polsce. Była to szkoła im. Hugona Kołłątaja przy ul. Ożarowej w Warszawie. Zbudowana podobnie jak inne, dostosowana do warunków lokalnych. Budynki były stawiane z prefabrykowanych fragmentów ścian i stropów. Jeden z projektantów wspomina:
"Wtedy najważniejsze było, by szkoły szybko powstawały. Miały być tanie i funkcjonalne. Teraz wiele osób zarzuca, że są brzydkie. W końcu to nie miały być pałace. Przynajmniej jak się na nie patrzy, nikt nie ma wątpliwości, że to szkoły."
Część szkół posiadała schrony przeciwlotnicze, tak aby można było ich używać także w charakterze szpitali polowych. Szkoły były budowane jako ośrodki koncentracji wojsk lub w pobliżu przewidywanego frontu, nie zawsze odpowiadały na potrzeby edukacyjne. Pieniądze na ich budowanie pochodziła ze składek wpłacanych przez kopalnie, osoby prywatne i zakłady pracy. Do końca 1965 roku na specjalnym koncie zgromadzono 8,5 mld zł. Polonia też przekazywała na ten cel datki, dzięki niej zebrano 210 tys. dolarów.
Oprac. na podstawie artykułu z Wikipedii, autorstwa, udost. na licencji CC-BY-SA 3.0
Cytaty z: artykułu z Wikipedii
[1] Zdjęcie udostępnione jest na licencji:
Creative Commons
Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach. 3.0. Polska
