Żołnierze Wyklęci na ziemi świętokrzyskiej – niezłomni bohaterowie z lat 1944 – 1956. Zobacz zdjęcia

Stefan Gądzio „Kos”

Aresztowanie „Nila” przez NKWD w marcu 1945 roku, a następnie zatrzymanie generała Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” spowodowały, że władze emigracyjne w Londynie uznały „NIE” za zdekonspirowaną.

W ten sposób rozpoczęła swoją działalność Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj. Była to organizacja typowo wojskowa. Na jej czele stanął pułkownik Jan Rzepecki. Do głównych zadań Delegatury należało prowadzenie operacji wywiadowczych, propagandowych, infiltracji środowisk komunistycznego aparatu bezpieczeństwa oraz „likwidacja zdrajców i konfidentów”.

W maju 1945 roku większość członków „NIE” weszła w skład Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Na Kielecczyźnie kierował nią pułkownik Jan Zientarski „Ein”, „Mieczysław”.

Strukturami Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj w Kielcach dowodził natomiast znany żołnierz Armii Krajowej z ziemi jędrzejowskiej – major Stefan Gądzio. Był uczestnikiem wojny polsko – bolszewickiej oraz wojny obronnej 1939 roku. Od lutego 1941 do grudnia 1943 roku piastował funkcję komendanta obwodu jędrzejowskiego Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej pseudonim „Kos”. Tworzył oddziały dywersyjne, w lutym 1944 dowodził akcją odbicia żołnierzy Armii Krajowej w Jędrzejowie. Po wojnie kontynuował swoją niepodległościową działalność. Polecił Antoniemu Hedzie „Szaremu” przygotowanie akcji odbicia więźniów z więzienia kieleckiego w sierpniu 1945 roku.

Na przełomie lipca i sierpnia 1945 roku kielecka Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj zakończyła działalność. Jej struktury zostały rozbite przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa, a sam major Gądzio aresztowany. Poddano go brutalnemu śledztwu. Został zamordowany w kieleckim więzieniu. Do dziś nieznane jest miejsce jego pochówku.

Na zdjęciu major Stefan Gądzio „Kos” - dowódca kieleckich struktur Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj