Największy pogrzeb
Jan Paweł II doskonale zdawał sobie sprawę z tego, że umiera. W ostatnim dniu chciał mieć dużo spokoju. Poprosił, aby mu czytać Ewangelię św. Jana a wieczorem zwrócił się do najbliższych, żeby odprawili przy jego łóżku Mszę św. i przyjął jeszcze parę kropel Eucharystii, po czym stopniowo tracił świadomość.
Jeszcze na dwa dni przed śmiercią Jan Paweł II zawierzył Kościół i świat Bożemu Miłosierdziu. W specjalnym telegramie z 31 marca 2005 r. na uroczystość Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach roku napisał m.in. „Pragnę ponownie zawierzyć tej Miłości – Kościół i świat, wszystkich ludzi na całym okręgu ziemi, a także siebie samego w mojej słabości”. W ostatnich godzinach swojego życia poprosił aby mu czytać Ewangelię św. Jana, a następnie zwrócił się do najbliższych, żeby odprawili przy jego łóżku Mszę św. i przyjął jeszcze parę kropel Eucharystii, po czym stopniowo tracił świadomość.
Msza pogrzebowa została odprawiona 8 kwietnia na placu Świętego Piotra i było to jedno z największych zgromadzeń chrześcijan w historii świata. Na ceremonię przybyło do Rzymu od 2 do 4 mln ludzi (niektóre źródła mówiły nawet o 5 mln pielgrzymów), ponadto w wielu krajach świata odbyły się lokalne uroczystości żałobne. W pogrzebie uczestniczyło 4 królów, 5 królowych, ponad 70 prezydentów państw reprezentujących kraje z różnych zakątków globu. Nabożeństwo prowadzone było w języku łacińskim; modlono się również w kilkunastu innych językach świata.
Błogosławiony i święty
Już 9 maja 2005 r. Benedykt XVI zezwolił na natychmiastowe rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II, udzielając dyspensy od zwyczajowego pięcioletniego okresu oczekiwania od śmierci kandydata, jaki jest wymagany przez prawo kanoniczne. Postulatorem procesu został polski ksiądz Sławomir Oder. 12 stycznia 2011 r. komisja Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zaaprobowała cud za wstawiennictwem Jana Pawła II mający polegać na uzdrowieniu francuskiej zakonnicy Marie Simon-Pierre Normand.
Beatyfikacji Jana Pawła II dokonał, podczas uroczystej mszy świętej na placu św. Piotra w Rzymie 1 maja 2011 r., papież Benedykt XVI, zaś 27 kwietnia 2014 r., w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, podczas uroczystej mszy św. na placu świętego Piotra, pod przewodnictwem papieża Franciszka, bł. Jan Paweł II i bł. Jan XXIII zostali ogłoszeni świętymi i włączeni w poczet świętych Kościoła katolickiego.
Dniem wspomnienia liturgicznego św. Jana Pawła II jest 22 października – data inauguracji jego pontyfikatu w 1978 r.
Młodość wojenna
W 1939 r. 19-letni Karol Wojtyła był studentem drugiego roku studiów polonistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początek wojny brutalnie przerwał marzenia o dalszej nauce – w czasie Sonderaktion Krakau był świadkiem aresztowania jednego ze swoich profesorów, Kazimierza Nitscha. Od 1940 r. pracował w kamieniołomach na Zakrzówku w Krakowie, a następnie w zakładach chemicznych w Borku Fałęckim pod Krakowem.
W lutym 1941 r. stracił ojca, Karola Wojtyłę. Śmierć drugiego z rodziców, po śmierci ukochanej matki Emilii w 1929 r., w sposób szczególny wpłynęła na życiowe wybory przyszłego papieża, umacniając jego wiarę i jeszcze bardziej przybliżając do Boga. Już w 1942 r. postanowił poświęcić się kapłaństwu i wstąpił do Tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie. W czasie studiów teologicznych ujawniły się niepospolite zdolności Karola Wojtyły, który od kwietnia 1945 do 5 sierpnia 1946 r. pracował jako asystent i prowadził seminarium z historii dogmatów.
Równolegle studiował filozofię na konspiracyjnym Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W okresie od sierpnia 1944 r. do momentu wejścia Armii Czerwonej do Krakowa w styczniu 1945 r., wraz innymi alumnami, ukrywał się w pałacu ks. kard. Adama Sapiehy, by uniknąć aresztowań, które na masową skalę prowadzili wówczas Niemcy. Pod koniec II wojny światowej napisał swoją pierwszą dużą pracę naukową – dysertację magisterską Pojęcie środka zjednoczenia duszy z Bogiem w nauce św. Jana od Krzyża.
Nie można dezerterować!
Okres II wojny światowej przypada także na rozwijanie pasji do teatru i talentów poetyckich Wojtyły. W 1939 r. powstał jego pierwszy zbiór wierszy Renesansowy psałterz. Wraz z przyjacielem z dzieciństwa Mieczysławem Kołtarczykiem zorganizował w okupowanym Krakowie konspiracyjny Teatr Rapsodyczny, w którym był aktorem i reżyserem. Talent literacki, a także wrażliwość na piękno i literaturę, znacząco wpłynęły na filozofię i teologię przyszłego papieża.
Doświadczenie II wojny wywarło wpływ również na nauczanie Karola Wojtyły, który w czasie swego pontyfikatu był zdecydowanym przeciwnikiem działań wojennych i potępiał konflikty zbrojne. Niejednokrotnie wzywał wojujące strony do chrześcijańskiego humanizmu i poszanowania ludzkiego życia. W przemówieniach i kazaniach często odnosił się do bohaterów z czasów II wojny.
Zrobił to także w czasie trzeciej pielgrzymki do Polski w czerwcu 1987 r., gdy na spotkaniu z młodzieżą na Westerplatte przywołał bohaterską postawę obrońców półwyspu: „Wiemy, że tu, na tym miejscu, na Westerplatte, we wrześniu 1939 roku, grupa młodych Polaków, żołnierzy, pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego, trwała ze szlachetnym uporem, podejmując nierówną walkę z najeźdźcą. Walkę bohaterską. (..) Pozostali w pamięci narodu jako wymowny symbol. Trzeba, ażeby ten symbol wciąż przemawiał, ażeby stanowił wyzwanie dla coraz nowych ludzi i pokoleń Polaków. (…) Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje „Westerplatte”. Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można >>zdezerterować<<”.
Był świadom, że odchodzi
Podczas ostatniej pielgrzymki do Polski w 2002 r., papież na swój sposób „pożegnał się” z drogimi mu miejscami z młodości. Przejechał obok domu przy Tynieckiej, gdzie mieszkał wraz z ojcem po przyjeździe do Krakowa, przed kościołem św. Floriana, gdzie był duszpasterzem młodzieży, ponadto nawiedził grób rodziców, opactwo w Tyńcu i klasztor kamedułów na krakowskich Bielanach. Papieski helikopter przeleciał wtedy nad rodzinnymi Wadowicami i ukochanymi Tatrami.
Biografowie Jana Pawła II dowodzą, że zaczął pisać testament już pół roku po rozpoczęciu pontyfikatu – w marcu 1979 r. Tekst uzupełniał siedmiokrotnie, zawsze w czasie rekolekcji wielkopostnych. Ostatni zapis nosi pochodzi z roku 2000. W tym niezwykłym, bardzo osobistym dokumencie papież z wdzięcznością wspomina rodziców, rodzeństwo, ludzi związanych z bliskimi mu miejscami: Wadowicami, szkołą podstawową, gimnazjum, uniwersytetem, fabryką, Niegowicią i kościołem św. Floriana. „Wszystkim im pragnę powiedzieć jedno: „Bóg Wam zapłać!'”. Ten niezwykle prosty dokument kończą przywołane po łacinie słowa Chrystusa: „w ręce Twoje Panie oddaję ducha mego”.
Ostatnią niedzielą w życiu papieża była Niedziela Wielkanocna 27 marca 2005 r. Tego dnia w południe chory Papież podszedł do okna swojego apartamentu, żeby z tego miejsca pozdrowić rzesze wiernych i turystów zgromadzone na Placu św. Piotra i udzielić tradycyjnego błogosławieństwa Urbi et Orbi. Nie był już jednak w stanie wypowiedzieć żadnego słowa, jedynie pobłogosławił wiernych.
